Lutfi Divanı ile Ahmed-i Da`i Divanı`nın ses ve şekil bilgisi açısından karşılaştırılması

Abstract

Bu tez Türkçenin 15. yüzyılda biri Doğu (Çağatay Türkçesi) Kolu diğeri Batı (Eski Anadolu Türkçesi) Oğuz Kolu?na ait olan iki eserinin ses ve şekil bilgisi açısından karşılaştırılması esası üzerine kurulmuştur. Tezde, Doğu Türkçesi için ?Lutfi Div?nı?; Oğuz Türkçesini temsilen de ?Ahmed-i D?'i Div?nı? çalışmaya esas alınmıştır.Tez çalışması üç bölümden oluşmaktadır: 1. Ses Bilgisi; 2. Şekil Bilgisi (Ekler); 3. Ekler Tablosu ve Ekler Dizini.Eserler bulundukları 15. yüzyılın ses ve şekil bilgisi özellikleri hakkında aydınlatıcı bilgiler vermektedir. Lutfi Div?nı Doğu Türkçesinin 15. yüzyıldaki, Ahmed-i Da'i Div?nı ise Orta Oğuz Türkçesinin aynı dönemdeki ses bilgisi ile yapım ve çekim ekleri alanında oldukça bol malzeme ihtiva etmektedir.LD ve ADD arasında ortak ses bilgisi düzeninin yanı sıra her iki tarihî lehçenin ses düzenine uygun kurallı ve sistemli eşitlikler tespit edilmiştir. Yapım ve çekim ekleri açısından da, köken birliği sebebiyle Doğu Türkçesiyle Oğuz Türkçesi arasında bire bir aynı ve sistemli ses değişiklikleriyle aynı olan eklerin oranı, % 48.79 dolayındadır. LD?de kullanılıp ADD?de görülmeyen ekler 74 adettir. Yalnızca ADD?de kullanılan ekler ise 75 adettir.Lutfi Div?nı?nda Doğu Türkçesinde gördüğümüz özelliklerin büyük bir kısmıyla karşılaşırken eserde bazı şekillerin Oğuz Türkçesiyle ortak olduğu görülür. Bu ortaklık durumu ses bilgisinde az görülürken daha çok şekil bilgisinde kendisini göstermektedir. Arapça, Farsça unsurlar Doğu Türkçesinin bu döneminde de görülmektedir.Anahtar Sözcükler:Lutfi Divanı, Ahmed-i Da?i Divanı, Doğu Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi (Orta Oğuz Türkçesi), Ses Bilgisi, Yapım ve Çekim Ekleri.

The thesis coveres two arm that is east arm (Chagatay Turkish) and the other one west arm (old Anatolian Turkish) The east Turkish is Lutfi Divan and Oghuz Turkish is Ahmed-i Dâ?i Divan.There is three part of thesis ?. 1. Voice, 2. Morphological, 3. Adss the table and adds the directory.Artefacts were found sound and morphological of the 15th century illuminator provides information about.LD and ADD betwen damage the order of the comman as well as sound knowledge of both historical and systematic canonical eqvations are determined to reflect the sounds of dialects.Eastern Turkish Oghuz systematic and sound changes between the one-one-one kind of attachments with the same rate of araund 48,79 %. LD used but ADD adds the noda 74 pieces only ADD used 75 pieces.Lutfi Divan features east Turkish, some way partner with Oghuz Turkish. This partner litte in phonetic but morphological is morethan. This period, Arabic Persian words seen in the eastern Turkish.Key Words:Lutfi Divan, Ahmed-i Da?i Divan, East Turkish, Old Anatolian Turkish (Middle Oghuz Turkish), Phonetic, Affixes and Suffixes