M. 1835-1839 (H. 1251-1255) tarihli Çanakkale şer`iye sicilinin değerlendirilmesi ve transkripsiyonu

Abstract

ÖZET Şehir tarihçiliği açısından yarar sağlayacağını umduğumuz Hicri 1251-1255 (M. 1835-1839) tarihli Çanakkale şer'iye sicili defterinin Sosyo-Ekonomik Yapısının Değerlendirilmesi ve Transkripsiyonu adlı çalışmamız, bir giriş ve altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın giriş kısmında Şer'iye Sicillerinin Türk tarihi açısından önemi vurgulandıktan sonra, kısaca Çanakkale'nin tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölüm Hukuki Yapı başlığı adı altında ele alınmış olup Çanakkale Kazasının adliye teşkilatını meydana getiren görevliler, bu görevlilerin çalışmaları, vermiş oldukları hükümler ve bunların sonucunda yargının işleyişi incelenmiştir. Bu bölümde özellikle hukuki ve sosyal açıdan büyük öneme sahip olan Tereke ve Sürgünler daha detaylı olarak ele alınmıştır. İkinci bölümde İdari Yapı ele alınmıştır. XIX. Yüzyılın ve özellikle II. Mahmut döneminin Osmanlı Devlet Teşkilatında meydana getirmiş olduğu yeniliklerin Çanakkale Kazasına yansımalarının işlendiği çalışmamızın ikinci bölümünde, bu kazamızda görev alan yöneticiler, nüfus yapısı ve yabancı devlet Konsolosluklarının Çanakkale ve Osmanlı yönetimi ile olan ilişkileri incelenmiştir. Üçüncü bölümümüzü oluşturan konu ise Ekonomik Yapıdır. Çanakkale'de üretilen çeşitli emtialar, fiyat hareketleri ve halktan alınan vergilerin incelenmesi ile1835-1839 yıllan arasında Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu ekonomik zorlukların bu kazamıza etkileri detaylı olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde Çanakkale'de yaşamakta olan gayrimüslimlerin Müslüman halk ve Osmanlı Devlet yapısı ile olan ekonomik, sosyal ve hukuki ilişkileri incelenmiştir. Beşinci bölümümüzde Askeri Yapı ele alınmıştır. Günümüzde de stratejik açıdan büyük öneme sahip olan bu şehrimizin, incelemiş olduğumuz dönemde boğazların kontrolü ve korunması için alınmış önlemler, boğazda kurulmuş olan Tabyalar ve Kaleler ve buralarda ki silahlar incelenmiş olup, ayrıca II Mahmut döneminde kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediyye ve Redif Askeri Teşkilatlarının Çanakkale'de ki durumu ayrıntılarıyla açıklanmaya çalışılmıştır. İncelemiş olduğumuz defter ışığında Çanakkale kazasının Sosyo-Ekonomik Yapısının beş bölüm halinde incelenmesinin ardından, altıncı bölümde defterin Transkripsiyonu yapılmıştır.

Ill SUMMARY This study whice hopefueey will be helpful in terms of the urbanic history, called Evaluation and Transcription of Social-Economical structure of the account book of Çanakkale Şer'iye register, is composed of an introduction and six chapters. Haning emphasized the importance of the Şer'iye registers for the Turkish history we gave a brief information about the history of Çanakkale in the information part. In the first chapter, which is siven under the title of juridicial structure, officers who form the courtsystem, works of these officers, their sentences, and as a result of those the function of adjudication were examined. In this chapter legacy and exiles are taken up in a more detailed manner. Administrative structure is studied in the second chapter. In this chapter in which we looked into the reflections of the innovations on the kaza of Çanakkale which happened during the nineteenth century and especially in the are of Mahmoud II and were seen on the ottoman state organization, we investigated the officers who worked in the kaza, the status of its population, and the relations of the foreign Embassies with Çanakkale and the Ottoman State. The subject which forms the third chapter is economical structure. The financial difficulties of the Ottoman State, between the years of 1835-1839, and their offects/impacts on Çanakkale were tried to be investigated in detail by looking into the goods produced in Çanakkale, price activities, and the taxation of the people. Economical, social, and judicial interelations between the von-museim population and the Ottoman State were examined in the fourth chapter.Military organization was examined in the fifth chapter. Çanakkale has a great strategical importance even today. Precautionany measures for the control and the protection of the straits in the era that we are interested in, fortifications and the castces in the straits, and the weapons were investigated we also tried to explain the status of the Asakir-i Mansure-i Muhammediyye, which was established duning the reign of Mahmoud II, and Redif Military Organizations. Haring examined the social-economical structure of Çanakkale in five chapters, in the light of the account book that we investigeted, we gave the transcriptionlog the account book in the sixth chapter.