Mormon Kilisesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışma, 19. yüzyıl' da Amerika'da bir Hıristiyanlık mezhebi olarak ortaya çıkan Mormon hareketini incelemektedir. Mormon Kilisesi, Joseph Smith tarafından İsa Mesih'in yeryüzündeki tek doğru kilisesi iddiasıyla 1830'da New York'ta kurulmuştur. Yeni Kilise yoğun misyon faaliyetleri sonucunda kısa sürede üye sayısını arttırmıştır. Mormonizmin gerek hızla yayılması gerekse ileri sürdüğü görüşler yerleşik Hıristiyan mezheplerinin tepkisini çekmiş ve üyeleri çeşitli kereler bulundukları topraklardan göç etmek zorunda kalmıştır. Mormon tarihinde en uzun ve zorlu göç hareketi, Kilise'nin kurucusu Joseph Smith 1844'te öldürüldükten sonra, onun yerine başkan olan Brigham Young önderliğinde gerçekleşmiştir. Bu göç sonucunda Utah eyaletinde inşa ettikleri Salt Lake City, Mormonizmin merkezi haline gelmiş ve bu durum günümüze kadar devam etmiştir. Hıristiyanlık içinden doğmuş olsa da Mormonizm, Hıristiyanlık'tan tamamen farklı bazı öğreti ve uygulamaları bünyesinde barındırır. Mormonlar, Kitab-ı Mukaddes dışında üç kitabı daha kutsal kitap olarak kabul ederler. Bunlardan en önemlisi Joseph Smith' in altın levhalar üzerine yazılı olan tarihi kayıtları tercüme ettiği iddiasıyla ortaya koyduğu The Book of Mormon' dur. Mormonların tanrı ve peygamberlik anlayışları da geleneksel Hıristiyanlık'tan önemli farklılıklar arz etmektedir. Günümüzde dünyanın hemen her yerine yayılmış olan Mormon Kilisesi en tepeden en küçük bölge teşkilatına kadar hiyerarşik bir dini örgütlenmeye sahiptir. Kilisenin liderliğini Başkan (President) olarak anılan ve ilahi vahye muhatap olduğuna inanılan kişi yapmaktadır. Gerek çalışma ahlakları gerekse misyoner faaliyetleri sonucunda dünya çapında yayılan Mormonizm, dinsel görüşleri ve sosyolojik yapısı açısından incelenmesi gereken önemli bir dinsel harekettir.

IV ABSTRACT This work aims to examine Mormon movement which emerged in 19 century in America as a Christian denomination. The Mormon Church was established by Joseph Smith in 1830 in New York with claim of being unique true church of Jesus Christ. Members of the new church dramatically increased in a short period as a result of massive mission activities. The rapid spread of Mormon Church and its theological doctrines caused unrest among mainstream Christian churches. Therefore in various occasions, members of the Mormon Church have been forced to migrate from their hometowns. The longest and the most difficult migration in Mormon history happened in the leadership of Brigham Young who is the second president of the Church and finally they settled down in Utah where they established Salt Lake City. Although Mormonism emerged within the Christian context it contains some fundamentally different theological views and practices. Beside the Bible, Mormons accept some other sacred books which they claim that they are revealed to Mormon prophets. The most important of this kind of literature is The Book of Mormon which is believed to be translated by Joseph Smith from golden plates of divine origin. Furthermore the Mormon concepts of God and prophethood represent important variation from traditional Christian theology. The Mormon Church which spread globally has a hierarchic religious organization from top to bottom. The President who is considered by the members as a prophet is in charge of the Church government. Mormonism which gains followers from all over the world is an important subject of research for its theological views and sociological structure.