Sularda toksik metallerin (Cd, Pb, Cu, Zn, Ni, Cr) sıvı-sıvı ekstraksiyonu ve atomik absorpsiyon spektrometri yöntemi ile tayinleri

Abstract

IV ÖZET Yüksek Lisans Tezi SOLVENT EKSTRAKSİYONUYLA DOĞAL SULARDAKİ AĞIR METALLERİN AAS İLE TAYİNİ Ebru ŞAHİN Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Şenol KARTAL Doğal sulardaki bazı eser metal iyonlarının zenginleştirilmesi ve tayini için çözücü olarak MIBK ve şelatlaştıncı reaktif olarak NaDDTC kullanılarak solvent ekstraksiyonu ile optimum şartlar tayin edildi. İncelenen elementler Pb, Cd, Cu, Ni ve Zn olup, solvent ekstraksiyonuyla organik faza alınan metal iyonları geri ekstraksiyonla asit fazına alınıp, alevli atomik absorpsiyon spektrometrisi ile tayin edildi. İlk olarak solvent ekstraksiyonu yöntemi; pH, örnek hacmi gibi bazı analitik değişkenler için optimize edildi. Ayrıca örnek çözeltideki NaN03, Mg(N03)2, (NH4)2S04 ve Ca(N03)2 derişimlerinin geri kazanma değerlerine etkileri de incelendi. Sonuç olarak optimum şartlar altında Zn hariç Pb, Cd, Cu ve Ni'in NaDDTC ve çözücü olarak ME3K kullanarak kantitatif olarak birbiri yanında tayin edilebileceği belirlendi. Bu çalışmada, sadece su örneklerinde serbest bulunan metal iyonlarının derişimleri belirlendi. Yöntemin bağıl standart sapması %2.3 ile %4.7 arasındadır. Optimize edilen yöntem kantitatif geri kazanma ile doğal su ve atık su analizine uygulandı. Bu yöntem, Kızılırmak Nehri'nin Beton Travers Fabrikası (SİVAS) civarındaki farklı iki noktasından alman su örneklerine ağır metallerin kirlilik düzeylerini tayin etmek için uygulandı. Anahtar Kelimeler: Solvent ekstraksiyonu, zenginleştirme, AAS, MIBK, şelatlaştıncı reaktif

SUMMARY M.Sc. Thesis THE DETERMINATION OF HEAVY METALS IN NATURAL WATERS BY THE METHOD OF SOLVENT EXTRACTION USING AAS Ebru ŞAHİN Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemistry Supervisor: Prof. Dr. Şenol KARTAL The optimum conditions for preconcentration and determination of some trace metal ions in natural waters after solvent extraction using MIBK as solvent and NaDDTC as chelating agent, were determined. The elements investigated such as Pb, Cd, Cu, Ni and Zn were taken into an organic phase by solvent extraction and transferred into an acidic medium by back-extraction and then determined by flame atomic absorption spectrometry. Firstly, the solvent extraction method was optimized for some analytical parameters such as pH, sample volume. In addition, the effects of concentrations of NaN03, Mg(NÛ3)2, (NH^SC^ and Ca(N03)2 on the recovery values were also examined. As a consequence, it was found that Pb, Cd, Cu and Ni could be determined together using NaDDTC and MIBK as solvent at the optimum circumstances except Zn. In this study, only the concentration of the free metal ions in the water samples were determined. The relative standard deviation of the method was in the range of % 2.3-% 4.7. The method optimized was successfully applied to the analyses of waste water and natural water with quantitative recoveries. The method was applied to the natural water samples taken from the Kızılırmak River around the Factory of Concrete Travers (SİVAS) at two different locations for the determination of the metal pollution levels. Key words: Solvent extraction, preconcentration, AAS, MIBK, chelating agent