Sivas 4 Eylül barajı kent içme suyu projesinde karşılaşılacak olası sorunlar ve alternatif çözümler

Abstract

ÖZET Sivas 4 Eylül Barajı Kent İçme Suyu Projesinde Karşılaşılacak Olası Sorunlar Ve Alternatif Çözümler Sayiter YILDIZ Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Mustafa DEĞÎRMECİ Nüfusun artmasıyla birlikte yerleşim alanlarında mevcut su ihtiyacı karşılanamaz hale gelmekte ve alternatif çözümler üretilmektedir. Suyunu yeraltından karşılayan yerleşim yerleri için başlıca alternatif kaynak yüzey sulan olmakta ve gerek bugün ki ihtiyaç, gerekse gelecekteki su ihtiyacını karşılayabilmek için projeler geliştirilmektedir. Sivas ilindeki mevcut su potansiyeli, şu anki ihtiyacı ancak karşılayabilmekte hatta zaman zaman karşılayamamaktadır. Artan nüfus da dikkate alındığında gelecekte su problemiyle karşılaşmamak için alternatif projelerin geliştirilmesi gerekmektedir. İlk bakışta Sivas yeterli su kaynağı olan bir yerleşim yeri olarak görülse de bu kaynaklardan yararlanılamamaktadır. Bunun en önemli nedeni kent civarında geniş yer kaplayan jipsli formasyonların su kalitesini olumsuz yönde etkiliyor olmasıdır. Şuan ki içme suyu ihtiyacının karşılandığı Tavra deresindeki yeraltı suları, içme suyu standartlarına uygun özellik göstermektedir. Ancak su miktarı bakımından ileriki yıllarda ihtiyacı karşılayamayacağı hesap edilmiştir. Bu yüzden ihtiyacı yüzey suyundan karşılamak için 4 Eylül Barajı yapılmasına karar verilmiştir. Baraj inşaatı tamamlanmış ve 10 Ekim 2003 tarihinde barajda su tutulmaya başlanmıştır. Mevcut durumda baraj havzası içinde bazı yerleşim yerleri bulunmaktadır. Bunlardan Kızılca köyü ile Soğuk Çermik atıksuları için paket arıtma yapılmış ve bu suların baraj göl alanına karışması engellenmiştir. Mutlak koruma alanı içinde kalan Kolluca köyünün ise koruma alanı dışına taşınması gerekmektedir. Barajı besleyen dereler üzerinde kurak ve yağışlı dönemlerde analizler yapılmıştır. Bu analizler sonucunda suyun arıtılmadan içilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Baraj göl alanında şu anda yaklaşık 21.000.000 m3 su bulunmaktadır. Mısmılırmak üzerinde yapılan 30 yıllık akım ölçümlerine bakıldığında ortalama akım miktarının 37.050.000 m3 olduğu görülmektedir. 1965-1994 yıllan arasındaki akım ölçümlerine bakıldığında minimum akım mise 12.400.000 m3 dür. Barajdan elde edilen su ile sadece kentin alt kotları beslenecektir. Bu alanda kalan yerleşim yerlerinin su ihtiyacı yıllık yaklaşık 12.500.000 m3 tür. Bu durunda barajın ihtiyaca cevap verebileceği görülmektedir. Arıtma tesisi yapımı da tamamlandıktan sonra burada toplanan su arıtılarak şehir şebekesine verilecektir. Barajın Sivas ili içme ve kullanma suyu ihtiyacını uzun yıllar karşılayacağı düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER : 4 Eylül Barajı, İçme Suyu, İçme Suyu Arıtma Tesisi, Türkiye, Sivas,

SUMMARY Possible problems that could be encountered in the project of Sivas 4 Eylül barrage city drinking water project and alternative solutions. Sayiter YILDIZ Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Environmental Engineering Fundamental Science Branch Counselor: Prof. Dr. Mustafa Değirmenci By increasing population, necessity for water in settlement areas can not be supplied and alternative solutions are being produced. Main alternative source for settlement areas which supply their water from underground is surface water and projects have been produced to supply water need both today and in future. Water potential in Sivas can supply the need for today but some times it can not. Considering the increasing population, alternative projects should be improved to prevent possible water problems in future. Even if Sivas is known as a settlement place which has enough water sources, it can not benefit from these sources. The most important reason of this is grand gypsum formations; around the city negative effects on the water quality. Underground water in Tavra valley, which supplies the drinking water need today, has adequate drinking water standards. However, according to calculations, it will not be able to supply the need in future because of its water potential. For this reason 4 Eylül barrage has been built to supply the need from surface water. The barrage is completed and water is started to be hold on the 10th October 2003. There are some residential areas in barrage region. For two of these Kızdca Köyü and Cold Spring's wastewaters have been refined and these wastewaters are prevented to mix with the barrage. Kolluca village, which is in certain protection area, should have been carried out of the protection area. Some analyses have been done in arid and rainy periods on valleys which pours into the barrage. The result of these analyses is that the water should not be drunk without refining. There is nearly 21.000.000 cubic meter water in barrage lake area. The last 30-year stream scales of Mismilirmak, shows that the average stream scale is 37.050.000 cubic meter. And the stream scales between 1965 and 1994, shows that minimum stream is 12.400.000 cubic meter. Only sub-places of city could be fed by the water supplied from the barrage. The annual need of water for settlement places in this area is nearly 12.500.000 cubic meter per year. In this case barrage could supply the need. After building of the refining system is completed, the water held here will be given to city network. It is hoped that the barrage is going to supply the need of water for drinking and other purposes for long years. KEY WORDS: 4 Eylül Barrage, Drinking Water, Drinking Water Refining System, Turkey, Sfvas.