Tam zamanında üretim sistemi ve bir işletme uygulaması

Abstract

ÖZET Son yıllarda teknolojik gelişmelerin hız kazanması, globalleşme ve uluslararası üretim yaklaşımının ağırlık kazanması sonucunda pazarda önemli değişmeler meydana gelmiştir. Günümüzün işletme çevresinde artan ürün çeşitliliği, daha kısa yaşam evreleri, daha küçük sipariş hacimleri ve daha hızlı dağıtım talebi belirleyen başlıca özelliklerdir. Pazardaki talep, uzun bir süre benzer ürünlerin seri bir şekilde üretilmesi ile karşılanamayacaktır. Bu nedenle işletmelerin üretim sistemlerinde ortaya çıkan yenilikleri yakından izlemeleri gerekmektedir. 1940'lı yıllardan günümüze Toyota firması tarafından geliştirilerek gelen Tam Zamanında Üretim-TZÜ (Just-In-Time-JIT), bütün dünyada yaygın uygulama olanağı bulan bir sistem olmuştur. TZÜ, üretim ortamındaki israfın elimine edilmesi olarak tanımlanabilir. Bir diğer tanım ise şu şekilde yapılmaktadır: TZÜ sistemi, gerekli parçaların, gerekli ürünleri üretmek için gerekli olan yerlerde tam zamanında hazır bulundurulmasıdır. TZÜ sisteminin uygulanması için iki temel prensip vardır. Birincisi, yüksek kaliteli parçalar ve süreçler kullanmaktır. İkincisi, küçük işlem hacimleri kullanmaktır. Küçük işlem hacimleri stoklan azaltığı kadar üretim süresini de kısaltır. TZÜ nün etkin olarak uygulanması sonucunda daha düşük üretim maliyetleri, daha yüksek verimlilik oranlan, daha kaliteli ürünler, tamamlanan malların zamanında dağıtımı, satıcı-alıcı ilişkilerinde iyileşme ve daha kısa üretim elde edilecektir. Bu çalışmada TZÜ sistemi kuramsal ve uygulamalı olarak incelenmiştir. TZÜ sisteminin kalite, personel, pazarlama, muhasebe ve bilgisayar sistemleri üzerindeki etkileri araştırılarak, MRP, MRP II ve OPT gibi malzeme yönetim sistemleri ile karşılaştırması yapılmıştır. Ülkemizde TZÜ sisteminin uygulama olanaklarının değerlendirmek amacıyla manyetik medya endüstrisinde faaliyet gösteren RAKS A.Ş. üretim çalışmaları incelenmiştir. İşletmede TZÜ siteminin uygulanmasıyla hatalı sayısında azalma, işgücü ve makina verimliliğinde yükselme, üretimde esneklik, stok dönüş hızında yükselme ve pazarda önemli bir rekabet avantajı sağlanmıştır. Uygulama çalışması sonunda öneriler getirilerek, TZÜ sisteminin yararlan ortaya koyulmuştur. III

ABSTRACT In the last years the important changes take place in the market, as a result of speedy technological developments and global point of view and the international manufacturing approach. The business environment of today is characterised by demand for increased product variety, shorter product life circles, smaller order sizes and faster deliveries. The market is no longer satisfied with a mass produced uniform product - the manufacturers must now compete in the market place by offering a variety of products or by filling a variety of different customer orders. In order to do this the firms must considerate the innovations in the production system. The Just-In-Time-JIT system developed by Toyota firm coming from 1940's has become widely used system in the world. JIT can be defined as a production system designed to eliminate waste in the manufacturing environment. As a mentioned above, waste is anything that doesn't contribute directly to the value of the product. One way to this definition is as follows: In a JIT system, the necessary materials are bought to the necessary place to build the necessary products at the exact time when they are required. There are two rules which are required for the implementation of JIT system. First, use only high-quality parts and process. The second rule has to do with the lot size of the product being build. Small lot sizes reduce inventory levels as well as manufacturing lead times. Effective implementation of JIT will result in lower production costs, higher rates of productivity, better quality products, on time delivery of finished goods, improvement of the buyer-vendor relationships and shorter lead time. In this study we have examined JIT system both theoretical and practical. The effects of JIT system's have searched on quality, personnel, marketing, accounting and computer systems, together with these; have made a comparison between JIT system and material management systems like MRP, MRPJJ and OPT. In order to evaluate JIT system's opportunities to practice in our country RAKS A.Ş. which is functioning in media industry has been searched. In the business, an important competition advantage has been provided such as decreasing in defective units, increasing in productivity of labour force and machine, flexibility in production, increasing in rotation speed and in market by the JIT system to be applied. As a result of this searching the benefits of this system have been and also the different kinds of advice's have been brought in to being. IV