Kamu hizmetlerinin alternatif sunumunda devlet rolünün değişmesi ve yeni arayışlar

Abstract

ÖZET Devlet insanların birarada yaşama ihtiyacın sonucu ortaya çıkmıştır, insanlar, toplumsal ihtiyaçların giderilmesi için bir organizatöre ihtiyaç duydular. Devlet adını verdikleri bu organizatör, yetki ve sorumlulukları, bizzat halk tarafından belirlenen alanda hizmet üretecekti. Halk dilerse bu hizmet alanını genişletebilir isterse daraltabilirdi. Başlangıçtaki görevleri koruma ve güvenlik olarak belirlenen devlet, sonraları, ekonomik, sosyal ve siyasi sebeplerle bu alanı genişletmiştir. özellikle bu yüzyılın ikinci yarısında hız kazanan, büyüme niçin engellenemiyor? Devlet neden küçülemiyor? ya da nasıl küçültülebilir? Peki devlet mutlaka küçültülmeli midir? Bu sorular, ve devletin nasıl sarsıntısız küçültülebileceği, en azından, devletin temel görevlerini yok etmeden bu işin nasıl başarılabileceği, maliyecilerin sürekli cevap aradığı problemler olmuştur. Günümüzde, Liberalist görüş çerçevesinde devletin milli ekonomi içerisindeki rolünü ve sınırlarını belirlemeye yönelik araştırmalar yoğunluk kazanmıştır. Bu yaklaşımlar çerçevesinde, devletin ancak; devleti yönetenlerin sahip oldukları güç ve yetkilerin, (harcama, vergileme, borçlanma ve para basma gibi) anayasal kurallarla sınırlandırılması halinde küçülebileceği savunulmaktadır. Bunun için de, anayasada `kamusal mal ve hizmetlerin` ne.olduğu ve devletin faaliyet alanının genel çerçevesi kanunla belirtilmelidir. Bununla birlikte devlet her türlü üretim işinden elini çekmeli ve bir hakem rolünü oynamalıdır. Yeni yaklaşımların, devlete belirlediği alan, devletin asgari varlık sebebi olan ve onlar olmasa, devlete ihtiyaç kalmayacağı düşünülen; adalet, savunma, asayiş ve diplomasi çerçevesiyle sınırlandırılmıştır. Bunun yanında devletin, bir kısım yarı kamusal hizmet alanlarında da varolabileceği tartışılmaktadır. Özel sektörün yetersiz kaldığı düşünülen refah harcamaları alanı da, kimilerince `üçüncü sektör`, kimilerince de gönüllü organizasyonlar (kar amaçsız kuruluşlar) olarak adlandırılan kuruluşlar tarafından yerine getirilebilecektir. Nitekim günümüzde, özellikle vakıf adı altında örgütlenen bu kesimin, kamuya yararlı pek çok hizmete (okul, hastahane, yurt gibi) imza attıkları bilinmektedir.Bu gün devletin, küçültülmesi ve kamuya sunulan refahın azaltılmaksızın, özel kesime devri için bir yönteme inanıyoruz. Bu da, refah harcamaları ve sosyal yardım hizmetleriyle eğitim ve sağlık gibi alanların gönüllü kuruluşlara bırakılması önerisidir. Bu uygulama siyaset tarihinde refah devleti uygulamasından çok önce başlamıştır. Gerçekten de insanların sosyal hizmet ve yardımlar için dini motiflerin etkisiyle harekete geçmeleri tarihin çok eski dönemlerinden beri varolagelmiştir. örneğin, Türk-İslam aleminde, bu uygulamanın karşılığı olan vakıf kurumunun tarihi, dört bin yıllık geleneğe dayanmaktadır. Sonuç olarak, Kamu hizmetlerinin üretiminde, devlet, bizzat kendisinin varlık sebebi olan; milli sınırların korunması, yurt içi asayişin sağlanması, yasama ve yargı görevlerinin dışında, hiçbir alana girmemeli ve bunların dışında kalan özel ve yarı kamusal nitelikli hizmetler de tamamen, kar amaçlı özel sektör ve kar amaçsız gönüllü organizasyonlar arasında dağıtılmalıdır.

ABSTRACT Government was appeared as a consequence of humans' the desire as living together. Humans, needed an organizer to satisfy social neeeds. This organizer called government, would produce service in the field which competences and responsibilities were determined by public. This service area, could be extended or could become narrow by the effect of public. At the begining protection and security were the duties of the government. But, because of political, economic and social reasons, the government gained other duties, of course, this kind of extending appeared as a result of the works of government as a market establishament. Government it seff produced goods and service for market. Today it is certain that modem governments are growingday by day. Why the graving can't be stopped especially in the last half part of this century. Why Government cant be smaller? or how can it become smaller? Then is it necessary to make small? Economists, wonder how to the government will become smaller without loosing its essential duties. In todays world the works of determining the role of government in national economy, in the liberalist point of view gained importance. It is claimed that the only way in the point of these approaches, a government can be smalller by the forces and competences tuhich belong to rulers must be limited by constitutional rules. For this reason it is necessary to determine what `public goods and services area` and also general duties of government. On the other hand government must be an arbitrator. Recording to new approach the duties of govenment are justice; defending diplomacy and security but also government may take role in some `semi-public` services. In the field of comfort spendings which the government was thougt, would be not enoungh, will be paid by the volenteer establishments called `Non Governmental Organization (NGO)` as it is known charities give services to public as schools hospitals or doormitories.Today, in order to similirize the government we believe a method in which the spendings for social service won't be decreased while privatization in fact this is the circulation of social support services, education and health, to volenteer establishments. This method, began before comfort government in the history of policy. On the other hand, the social services and support were known especially by the effct of religious feelings, even in ancient times. For example, in Islam this practice as the history of foundations, comes from 4000 years old tradition. As a result in producing public goods and services government will take the duties as protection of boundaries, interior sucurity, ruling and justice. Exept these duties, the other duties must be done by profit aimed private enterprise and non-profit aimed volenteer organizations.