Bir 19. yy. (H. 1257) metni olan Ma-Hazar`ın dil incelemesi: İmlâ, ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri incelemesi-metin

Abstract

Bu çalışmamız Manisa İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler bölümünde MHK 5332 numarada kayıtlı olan Ebûbekir Nusret'in 18. yüzyılda telif ettiği Ma-hazar adlı eseri üzerinedir. İncelediğimiz nüsha 19. yüzyılda Abdülkadir el-Besim tarafından istin-sah edilmiş olan yazmadır.Ma-hazar hazır olan her ne varsa? anlamına gelir. Eserde yer alan konular; tıp bilimleri, farmakoloji, hastalıkların tedavisi, ilaç tarifleri ve ilaçların kullanma usulleri-dir. Müellif, eserinde tavsiye ve tedavilerinden yararlanan hasta vakalarından örneklere de yer vermiştir.Eserde hastalıklar için tarif edilen ilaçların - terkip, macun ve sular - dışında nüsha (muska) tarifleri de vardır. Bu nüshaların bir bölümünde vefkler bulunur. Vefklerde ayet ve ayet bölümleri, Arap harfleri ve rakamlar yer alır.Eserin dili, tıp terimleri ve bazı Arapça ve Farsça kelimeler dışında sade ve anlaşı-lır.Bu çalışmada Ma-hazar'ın çeviri yazısı yapılmış, eserin imlâ özellikleri, şekil bil-gisi ve ses bilgisiyle ilgili özellikleri incelenmiştir.Çalışmamızın asıl amacı 19. yüzyıl Osmanlı Türkçesinin özelliklerini görmek ve göstermek, 18. yy.'da tıp - tedavi alanında yazılmış metni tanıtmak olmuştur.

This study focuses on Ma-hazar which was compiled by Ebubekir Nusret in the 18th Century and is registered under number MHK 5332 in Manisa Public Library. This edition is the one which was copied by Abdulkadir El-Besim in the 19th Century.Ma-hazar means everything on guard. The content of the book includes medical sciences, pharmacology, treatments of diseases, medicine recipes and medicine use. The author in his book describes the cases of patients benefiting from his advice and treatment.Apart from the medicine recipes listed in the book, there are also prints known as Mascot and within these Mascot are Vefk which are a coligraphic style of diagram. Also within these prints are extracts and full verses from the Quran, Arabic letters and Arabic numbers.The language of the book is very basic except for medical terms, Arabic and Farisi words.In this study Ma-hazar has been translated from Ottoman Turkish into Modern day Turkish and its orthography, morphology, phonetics have been analysed.The main purpose of this study is to uncover the text which was written in the field of treatment in the 19th century and to show the properties of 19th century Ottoman Turkish.