BİST-100 endeksinin uluslararası hisse senedi piyasalarıyla oynaklık etkileşiminin GARCH-BEEK yöntemi ile analizi

Abstract

Bu tezin amacı Borsa İstanbul'un (BIST-100) uluslararası hisse senedi piyasaları ile oynaklık etkileşimini önemli krizler ve olaylar çerçevesinde incelemektir. Çalışmada 5 gelişmiş ve 9 gelişmekte olan 14 ülkenin 02.07.1997-13.07.2013 tarihleri arasında 4104 günlük hisse senedi piyasası endeksi çok değişkenli GARCH modellerinden BEKK modeli uygulanarak ilgili ülkeler arasındaki ikili ilişkiler uzun dönem için analiz edilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerden Türkiye, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Kore, Arjantin, Hong Kong ve Meksika borsalarının endeksleri, gelişmiş ülkelerden Amerika, Japonya, İngiltere, Almanya ve Fransa borsalarının endeksleri dahil edilmiştir. BIST ile analize dahil edilen ülkelerin ikili olarak oynaklık yayılımı, eş-hareketlilikleri incelenmiş, dahası, bütün endeksler için korelasyon, varyans, kovaryans analizleri de yapılmıştır. Veri dönemi boyunca gerçekleşen başlıca krizler ve finansal piyasalar açısından önemli olaylar çerçevesinde kriz öncesi, kriz dönemi ve kriz sonrası baz alınarak oynaklık karşılaştırılmaları yapılmıştır. Sonuçların `Finans Merkezi` teorisini destekler nitelikte olduğu, Türkiye hisse senedi piyasalarının, bölgesel büyük finans merkezi olan İngiltere hisse senedi piyasalarındaki oynaklıktan daha çok etkilendiği görülmüştür. Türkiye'nin borsasının çalışma kapsamındaki bütün borsalar ile etkileşim içinde olduğu, Almanya ve Fransa ile ilişkisinin zamanla arttığı gözlenmiştir. Bununla birlikte BIST, gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek ilişkiyi Rusya ile göstermiştir. Diğer taraftan, en fazla Güney Kore ile eş hareketlilik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye'den Almanya, Fransa ve Rusya'ya doğru tekyönlü `şok etkisi` çıkmamış ve Çin ile Türkiye arasında herhangi bir `şok etkisi` tespit edilememiştir. Bununla birlikte, ABD, Japonya, Hong Kong, Brezilya ve Çin Borsalarından Türkiye'ye doğru tek yönlü `oynaklık etkisi` bulunmazken, Türkiye'den Japonya, Almanya, Fransa ve Hong Kong borsalarına doğru tek yönlü `oynaklık etkisi` olmadığı görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Oynaklık, Yayılma ve BulaĢma, GARCH-BEKK, BĠST

The aim of this study is to investigate the volatility spillover between BIST-100 and the equity market within the frame of the important crises and events. In the study, 5 developed and 9 developing countries were included. Stock Market indices of the countries between the dates 02.07.1997-13.07.2013 (4104 days) were used. As for the models, we chose BEKK model out of other GARCH models and we analysed the bilateral relations among these countries. The Stock Market indices of the developing countries like Turkey, Brasil, Russia, Indıa, Hong Kong, China, South Korea, Argentina and Mexico were added to the stock market indexes of the developed countries like America, Japan, England, Germany and France. Bivariate volatility spillover and co-movements of the countries which were included in this analysis were investigated and moreover, for all the indices, correlation, variance and covarience analysis were done. When the volatility comparisons were made, within the frame of all crises during data period and important events that are important for financial markets, the periods before and after the crises were taken into consideration. It was clearly seen that the results justify `financial center` theory and the equity market in Turkey is more influenced the volatility of equity market in England where is a bigregional financial center. It was observed that the stock market in Turkey is in an interaction with all stock markets in the study field and it has got closer relations with Germany and France. Turkey's closest relation is with Russia, among other developing countries. It was concluded that Turkey showed the most co-movement with South Korea. In Turkey there was no oneway `shock effect` towards Germany, France and Russia; and also no `shock effect` was recorded between China and Turkey. In addition, while there was no `volatility effect` from the USA, Japan, Germany, France and Hong Kong, Brasil and China stock markets to Turkey, it was clear that there is no one way `volatility effect` from Turkey to Japan, Germany, France, Hong Kong stock markets.Keywords: Volatility, Spillover and Contagion, GARCH-BEKK, BĠST