Anayasa Mahkemesi kararları ışığında anayasal vergilendirme ilkeleri

Abstract

Vergi, toplumsal hayatı yakından ilgilendiren en önemli unsurlardan birisidir. Topluma hizmet eden devlet, bu hizmetler sonucu yapmış olduğu harcamaları vergiler ile finanse etmektedir. Bu noktada devletin topluma başvurmasının ardındaki dayanak ise, egemenlik gücünden kaynaklanan vergilendirme yetkisidir. Vergilendirme yetkisinin kullanımı, vergiler kişi ve toplumu yakından ilgilendirdiğinden dolayı belirli ilke ve şartlar dahilinde olmaktadır. Anayasal vergilendirme ilkeleri, vergilendirme yetkisinin kullanımı konusunda yasama organının sınırlarını çizen genel bir çerçeveyi ifade etmektedir. İlkeler ile kanun koyucu, kişiler üzerinde bir mali külfet oluştururken bu ilkeleri dikkate almak zorunluluğundadır. İlkelerin varlığı topluma hem mali ve hem de hukuki bir güvenlik oluşturmakta iken, aynı zamanda kanun koyucu da sınırlandırılmaktadır. Bir vergi kanununda Anayasal vergilendirme ilkelerinin ihlali söz konusu olduğunda ise, denetim mekanizması olarak Anayasa Mahkemesi devreye girmektedir. Çalışmada öncelikle Anayasal bir ödev olarak vergi ve vergilendirme yetkisi kavramlarına yer verilmiş ve bu kavramların günümüz Türkiye ve karşılaştırmalı anayasa hukukundaki görünümü ortaya konulmuştur. Ardından, araştırmanın asıl konusunu oluşturan vergilendirme ilkeleri hukuki ve teorik temelleriyle açıklanmış; 2'nci bölümde bu ilkelerin geçmişten günümüze kadar olan tarihi gelişim süreci değerlendirilmiştir. 3'üncü bölümde ise Türk Vergi Hukuku'na hakim olan Anayasal vergilendirme ilkeleri, Anayasa Mahkemesi'nin kararları dikkate alınarak değerlendirilmiş ve ilkelere dair temel unsurlar ortaya konulmuş; ardından ilkelerin denetimini gerçekleştiren Mahkeme'nin kavramlar üzerinde ortaya çıkan sorunlara ilişkin görüş ve önerileri açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Vergi, Vergilendirme Yetkisi, Anayasal Vergilendirme İlkeleri, Türk Vergi Hukuku, Anayasa Mahkemesi Kararları.

Tax is one of the foremost element that interests social life particularly. The state which serves to society, finances expenditures which in consequence of services by taxes. At this point, a ground behind applying to society by state is taxation power which originated from sovereignty power. Utilization of taxation power is under certain principle and stipulations due to taxes interest particularly person and society. The principles of constitutional taxation explains general framework about draw the line at legislative branch's utilization of taxation power. With the principles, legislator must take into consideration these principles while creating fiscal burden on people. While presence of principles is creating both fiscal and juristicial security to society, legislator is restricted at the same time. In case transgressing to the principles of constitutional taxation by some tax law, constitutional court becomes a part of an activity as inspection mechanism.In the study, concepts of the tax as constitutional obligation and taxation power are included and view of the concepts on comparative constitutional law are revealed primarily. On the back of, the principles of taxation which generates the primary concern of study are disclosed with juristicial and theoretical fundamentals of principles; the historical development process of principles of taxation from past to present is investigated. In the third chapter, the principles of consitutional taxation which rules over Turkish Tax Law are investigated in the face of constitutional court decisions and primary elements of the principles are revealed; on the back of, opinion and suggestions about the problems on the principles of the court which makes an audit on principle are explained. Keywords: Tax, Taxation Power, The Principles of Constitutional Taxation, Turkish Tax Law, Constitutional Court Decisions.