Türk kültüründe renkler ve Karahüseyinli köyü örneği

Abstract

Renk, ilk çağlardan günümüze kadar farklı düşünceleri aktarmak amacıyla sürekli kullanılan bir iletişim aracı olmuştur. Kaynaklar incelendiğinde Türk toplumunda renklerin hep bir anlam çerçevesinde yaşatıldığı görülmektedir. Türk kültürü gerçek kimliğini renklerle ortaya çıkarmıştır. O kadar ki mağara duvarlarıyla başlayan bu yolculuk sonrasında hakanların hâkimiyet sembolü, milletlerin bayraklarının renkleri, tıpta tedavi yöntemi, bireyleri inançlara bağlayan destekleyici bir unsur ve hatta Türklerin memleket sevdasını dindirmek için yer adı olmuştur. Renklerin toplumsal hayatımızdaki yeri o kadar önemlidir ki bunu kıyafetlerimizde, inançlarımızda, bayraklarımızda, isimlerimizde, atasözleri ve deyimlerimizde tarihten günümüze sürekli kullanırız.Türk kültür tarihinde çok sayıda renk yer alırken aynı renk veya tonları için farklı isimlere gidilme gereği duyulmuştur (kırmızı, kızıl ve al gibi). Ancak zaman içerisinde aynı rengin farklı tonları için kullanılan bu isimler anlam kayması yaşayarak birbirlerinin yerine de kullanılmıştır. Birçok kültürün aksine Türkçede somutluk özelliği gösteren renklerin farklı anlamları mevcuttur. Tarih kitaplarında bütün bir şekilde işlenilmemiş ve dağınık şekillderde bulunan rengin bazen sevinç, uğur, mutluluk, aşk, sağlık, canlılık, huzur bazen de kötülük, hastalık, huzursuzluk, yas, ölüm, cenaze ve uğursuzluk gibi anlamlar ifade ettiği görülmektedir. Bu çalışmada renklerin hayata yansımalarına yönelik yapılan alan çalışması, Bartın Karahüseyinli Köyü örnek teşkil edecek şekilde gerçekleştirilmiştir. Çalışmamız belli sınırlar dahilinde olduğundan Türk kültüründeki renklerin belli başlı olanları ve sahamızda ortak kullanılan renkler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Ak (beyaz), al (kırmızı, kızıl), kara (siyah), sarı, mavi, yeşil, gök, kır ve boz olmak üzere toplamda dokuz renk hakkında araştırma bulgularına ulaşılmıştır. Son olarak yapılan araştırmada bir katılımcı için sevilen bir rengin başka bir katılımcı tarafından sevilmemesi, halk arasında renklerin –kız çocuğa pembe erkek çocuğa mavi- cinsiyetlere göre kalıplaşması, yaş gruplarına göre renklerin farklı anlamlar içermesi (18-30 yaş arasında gök renk mavi algılanırken 50 yaş ve üzerinde gök rengin yeşil algılanması gibi), bazı renklerin tüm katılımcılar için aynı durumu ifade etmesi (örneğin Türk bayrağındaki kırmızının rengini nereden aldığı sorusuna doksan katılımcının tamamının aziz şehitlerimizin kanından aldığını belirtmesi) şeklinde sonuçlar ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Tarih, Renk, İletişim Aracı, Toplum.

The Color has been a means of communication that has been constantly used to convey various thoughts since the early ages. When the sources are examined, it is seen that the colors they are always kept in a frame of meaning. Turkish culture reveals its real identity with colors. So that, after the journey that started with the cave walls, it became the symbol of the dominance of the khans, the colors of the flags of the nations, the cure treatment method, a supportive element linking individuals to beliefs and even a place name to mollify Turks' love of country. The place of colors is in our social life is so important that we use it constantly in our clothes, in our beliefs, in our flags, in our names, in proverbs and idioms, from the history through these days. Whilst there are many colors in Turkish culture history, it has been required that different; names should be used for the same color or shades (kırmızı, kızıl, al). However, these names, which are used for different shades of the same color over time, have used instead of each other by semantic shift. Contrary to many cultures, the colors, which show the concreteness feature in Turkish, has different meanings. It is seen that the color which is found in the history books in a totally unprocessed and scattered form, sometimes expresses meanings such as joy, luck, happiness, love, health, vitality, peace and sometimes evil, disease, restlessness, mourning, death, funeral and ominousness. In this study, the field study for the reflection of the colors was carried out as an example of Bartın Karahüseyinli Village. Because of our work is within certain boundaries, focused on the main colors of Turkish culture and the common colors used in our field. Research findings of nine colors have been reached in total, including white, red, black, yellow, blue, green; sky, gray and grizzly. In the last study the results showed up such as, the color that loved by one participant was not loved by another participant, the colors among the people were fixed to the pink for girls and the blue for boy, and the color was different according to the age groups (like the sky color is perceived blue between 18 and 30 and green between 50 and over) and some colors have the same status for all participants (for example, indicating where all ninety participants received from the blood of our saint martyrs, in the question of where the red flag of the Turkish flag is from).Keywords: History, Color, Communication tool, Society