Afganistan`da modernleşme çabaları: 1834 - 1919

Abstract

Ahmed Şah Dürrani tarafından 1747 yılında Kandahar şehrinde temelleri atılan ilk ''Afgan Şahlığı'', çok kısa sürede Amuderya'dan Hint okyanusuna, Horasan'dan Dekken'e kadar sınırları uzayan büyük bir devlet haline geldi. Ahmed Şah Dürrani'nin ölümünün ardından tahta çıkan Timur Şah'ın kötü idaresinin bir sonucu olarak, ülkenin temelleri büyük oranda sarsılmaya başladı. Timur Şah'ın bir veliaht belirtmeden vefat etmesi ile yaklaşık 40 yıl, Timur Şah'ın oğulları arasında taht kavgalarıyla geçti. Dost Muhammed Han'ın Afgan tahtına oturması ile Afganistan'da Barakzay Hanedanlığı dönemi başladı. Dost Muhammed Han, ülkesinin geri kalmışlığını idrak eden ve modernleşme politikası uygulayan ilk Afgan hükümdarıydı. Dost Muhammed Han, yüksek bir siyaset ve strateji yürüterek, miras aldığı ''Afgan Şahlığı''nı ''Afgan Emirliği''ne dönüştürmüştü. Dost Muhammed Han'ın ölümünden sonra, mahdumu Emir Şir Ali Han, Afgan tahtına çıktı. 1869 yılında gerçekleştirdiği Hindistan ziyareti, Emir Şir Ali Han'ın İngiltere ile Rusya gibi iki büyük güç tarafından çevrilmiş ülkesinin ne kadar geri kalmış olduğunu anlamasını sağladı. Bunun üzerine Emir Şir Ali Han, ülkesini geliştirmek ve güçlendirmek için askeri, idari, iktisadi ve sosyal alanlarda modernleşme hareketi başlattı. Emir Şir Ali Han'dan sonra Afgan Emir'i olan Abdurrahman Han, başına buyruk yaşayan ve özgürlüğüne düşkün olan bir topluluktan, merkezi otoriteye güçlü bir şekilde bağlanmış bir ulus yaratmayı başarmıştı. Emir Abdurrahman Han'da sonra en büyük oğlu Emir Habibullah Han Afgan tahtına çıktı. Emir Habibullah Han'ın saltanatı sırasında askeri, idari ve sosyal alanlarda birçok yenilikler yapıldı. İletişim gelişmiş, ticaret hacmi büyümüş ve modern endüstri üretimine geçilmişti. Aynı zamanda Emir Habibullah Han, Afganistan'ın müstakil bir devlet olarak tanınması için büyük uğraş vermişti. Emir Habibullah Han, İngilizlere Afganistan'ın müstakil bir devlet olduğunu kabul ettirmiş ise de ülke dış işlerinde Hindistan'daki İngiliz yönetimine tabi olmaya devam edecekti.

The Afghan Dynasty founded by Ahmed Shah Durrani in 1747 had become a great countryin a very short time, that has borders from Amu Derya to İndian Ocean and Khorasan to Dekken. As a cosequence of the poor ruling of Timur Shah, who had taken the throne after the death of Ahmet Shah Durani, the foundations of the country started to shake largely. With the death of Timur Shah without choosing an heir to the throne, the following 40 years passed by the Throne Wars between Timur Shah's sons. The era of Barakzay Dynasty in Afghanistan started when Dost Muhammed took the throne. Dost Muhammed Khan had transformed `Afghan Dynasty` to `Afghan Emirate` with persuing a superior politics and strategy. After the Death of Dost Muhammed Khan, his son Emir Şir Ali Khan took the Afghany thron. His visit to İndia in 1869 made Emir Şir Ali Han realise how undevoloped his country that had surrounded by two great forces like Russia and England was. Emir Şir Ali Khan started a modernization movement in military, administrative, economical and social areas to improve and strenghten his undeveloped country.Abdurrahman Khan, who became the next Afghany Emir after Emir Şir Ali Khan, had menaged to create a society that strongly tied to central authority from an unsubmissive and free spirited one. After Emir Abdurrahman Khan his oldest son Emir Habibullha Khan took the throne.A lot of reforms in edicational, military, administrative and social area had been made during the reign of Emir Habibullah Khan. Comminication had improved, trading volume had grown and transection to modern industry had completed. At the same time Emir Habibullah Khan had great struggles for Afghanistan to be recognized as a self-contained country. While Emir Habibullah Khan had menaged Englands to accept Afghanistan as a self-contained goverment, foreign affairs of the country had continued to be subject to the England administration in India.