1960lı yıllar Türkiyesi`nde gündelik hayat ve sinemaya yansımaları

Abstract

Gündelik hayat, çok sık işitilen bir sözcük olmasına karşın felsefi ve akademik içeriği çok fazla merak edilmeyen bir kavramdır. Buna neden olarak gündelik hayat kavramının, tekdüze ve sıradan olayların devindiği zaman dilimini ifade ettiği düşüncesinin varlığına işaret edilebilir. Oysa bu kavramın, daha derin ve incelenmeyi gerektiren bir içeriği olduğu düşünülmektedir. Üstelik sanayi devriminden sonra toplumların gündelik hayat pratikleri köklü değişimlere uğramıştır. Artık toplumsal yaşam, iş ve seri üretim süreçleri etrafında şekillenmektedir. Bu durum, gündelik hayatın hızlanması ve bayağılaşması algısını doğurabilmektedir. Bahsedilen sürecin neticesinde, bireylerin bazı gündelik işleri kolaylaşsa da hayatı anlamlandırma ve değerleri yerine koyabilme konularında ciddi zorluklar çekilebilmiştir. Özetlenen yaşantının içeriğini düşünce dünyası, `modernite` şeklinde kavramlaştırmaktadır. Gündelik hayatın incelenmesi, hayatın en küçük biriminin tüm yönleriyle irdelenmesini ve yapılan tespitlerden yola çıkarak hayatın bütününe dair çıkarımlar yapılabilmesini amaçlamaktadır. Gündelik hayatın kapsayıcı bir kavram olması, onun içeriğinin de kapsayıcı bir araştırma ile incelenmesini gerektirmektedir. Bu nedenle bu araştırma, kavramın içeriğini tarih, sosyoloji, psikoloji, felsefe, edebiyat, gibi farklı ve birbirini tamamlayıcı alanlara başvurarak açıklamaya gayret etmiştir. Yapılan tespitler neticesinde gelinen nokta, en kuşatıcı sanat dallarından olduğu düşünülen sinema sanatı ile tamamlanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın odaklandığı süreç, 1960-1970 arası dönemdir. Bu dönemde Türkiye'de gözlenen gündelik hayat pratikleri ve bu pratiklerin içeriği, araştırmanın esas merak konusudur. Ancak söz konusu araştırma, yukarıda da özetlenen sebeplerden dolayı daha geniş bir literatür taramasının yapılmasını gerektirmiştir. Buna rağmen yazma aşamasında, konunun özünden uzaklaşmamaya ve konuyu karmaşıklaştırmamaya özen gösterilmiştir. Sanatçılar, içinde bulundukları zamanı -tuhaf ama aslında- en objektif şekilde yorumlayan insanlardır. Sanat eserleri, tamamen kişisel bakış açılarıyla meydana getirilen yapıtlar olsalar da insan ruhunun hakikatlerinin bilgisini taşımaktadırlar. Zira sanat, hem zaman ötesi kolektif bilinçdışı ile hem de yaşanılan zamanın bireysel ve toplumsal bilinciyle ilişkiye girmeden üretilememektedir. Dolayısıyla sanat, herhangi bir zamanın içeriğini araştıran araştırıcılar için en az bilimsel çalışmalar kadar değerli kaynaklardır. Bu bakışla; gündelik olanın bilgisine, Türk sinemasının bu yıllarda ürettiği filmlerden faydalanarak ulaşmaya çalışmak bu araştırmanın öncelikli hedeflerinden biri olmuştur. Anahtar Kelimeler: 1960'lı Yıllar, Türkiye, Gündelik Hayat, Sinema, Modernite

ABSTRACTAlthough it is a heard word too often, everyday life is a notion that is not worried as philosophic and academical. The reason of this is that everyday life has monotony and ordinary events as a content. But this notion is thought to involve deeper research. Besides, after industrial evolution, everyday life practices of communities have changed radically. Communal living is shaped by job and duplicate production processes. Thus causes communal living to accelerate and became vulgar. As a result of process mentioned, though individuals' everyday works became easy, they have difficulties explaining life and values. The world of thought conceptualizes this life as modernity. The research of everyday life aims to study the smallest units of life in all its parts and to make a deduction about whole life. Being an inclusive notion of everyday life requires to be examined with an inclusive research. So this research tries hard to explain the content of notion consulting subsidiary areas such as history, sociology, psychology, philosophy and literature. As a result of determination, it is tried to be completed with the cinema which is the one of the most surrounding art branches. The process that the research focuses is between 1960 and 1970. In this era, everyday life practices and the content of these practices have become object of curiosity. However, topic research has required deeper literature scanning due to reasons mentioned above. However, at writing stage, it is taken care of not moving away essence of the matter and not complicating the matter. The artists are the people who interpret the time they are in – oddly, but actually- the most objectively. Art works carry the knowledge of the truths of the human soul even though they are works created entirely from personal perspective. For art cannot be produced without associating it with both the collective unconscious beyond time and the individual and social consciousness of the time that is experienced. Hence, art is a resource as valuable as scientific researches for researchers who investigate the facts of any time. With this perspective in mind, for everyday life information, making use of Turkish cinemas' films has become one of the main purposes.Key Words: 1960s, Turkey, Everyday Life, Cinema, Modernity