The role of sukuk in İslamic financial market: Experience in Turkey

Abstract

İslami finans araçları son yıllarda hızlı bir şekilde gelişmektedir. Bu gelişim ile birlikte bu araçlara, başta İslami finans piyasaları olmak üzere, küresel piyasalarda da karşılaşılmaktadır. Şüphesiz, bunların günümüzdeki en önemli olanı Sukuk olarak ifade edilen faizsiz borçlanma senetleridir. Dünya genelinde Körfez ülkeleri başta olmak üzere Malezya ve Türkiye'de popüler bir enstrüman olan Sukuk, devlet ve özel şirketler tarafından sermaye piyasalarında finansman sağlama aracı olarak kullanılmaktadır. Özellikle Türkiye'de kira sertifikası olarak adlandırılan bu enstrüman, Katılım Bankaları ve Hazine Müsteşarlığı tarafından kurulan varlık kiralama şirketleri aracılığıyla piyasaya ihraç edilerek, faiz hassasiyetine sahip olan yatırımcıların fonlarının finansal sisteme kazandırılmasına yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada kira sertifikası detaylı bir şekilde ele alınarak, kira sertifikasının orijini ve gelişim süreci, çeşitleri ve yapısı, gelişen sermaye piyasalarındaki rolü hakkında detaylı araştırma yapılmıştır. Buna ek olarak, kira sertifikası enstrümanının açık piyasa işlemlerinde Katılım Bankaları tarafından kullanılarak, piyasadaki geçici likidite açığına karşı mücadele edebildikleri görülmüştür. Bu sayede Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bankacılık sisteminde yer alan oyuncuların tamamıyla iletişim halinde kalarak, piyasadaki likiditeyi sağlam ve güvenilir bir şekilde kontrol edebilir durumda olduğu gözlemlenmiştir. Son olarak, sukuk ve bono arasında bazı temel farklılıkların olduğu gösterilmiştir. Ayrıca Sukuklara ait getirilerin bonoların getirilerinden farklı olması ile ilgili bir analiz yapılmıştır. Bu analizde ise, sukukların getirilerinin düşük hacimli olmaları ve piyasada henüz likit varlık olarak görülmemelerinden dolayı farklı olduğu anlaşılmıştır.

Throughout decades Islamic finance means have been considerably developing. With this development, these means can be seen both primarily in Islamic finance markets and global markets. Without a doubt, the most significant of all these means is called Sukuk which is defined as interest-free bonds. Sukuk, which is a popular instrument all around the world particularly in Gulf Countries, Malaysia and Turkey, is issued by governments and entrepreneurs in private sectors as a finance providing tool to capital markets. Especially, this instrument called lease certificate in Turkey, is issued to the markets by Asset Lease Companies found by participation banks and under-secretariat of treasury, as a result, it facilitates interest sensitive investors' funds to flow in the financial system. In this study, a detailed search about the explanation, origins, and development process of Sukuk and its types and structure, role in enhancing markets is conducted. Additionally, it is concluded that by using Sukuk in open market operations, participation banks could compete with the scarcity of liquidity. Thus, it is found out that by solidifying the connections with all kinds of banking systems Central Bank of Republic of Turkey can be able to control the liquidity in a strong and reliable way. Finally, it is stated that there are main differences between Sukuk and Bonds, and an analysis showing the difference between returns of Sukuk and Bonds is displayed. In this analysis, it is realized that Sukuk returns differ due to the reasons the low volume and that the market see Sukuk as an illiquid asset.