Dede Korkut Hikâyeleri`nin söz varlığı

Abstract

Dede Korkut Hikayeleri, Türk toplumunun kültürel belleğine kazınmış bir senet niteliğindedir ve Türk dilinin en önemli eserlerinden birisidir. İçinde barındırdığı tarihsel, edebî, teolojik, iktisadî, coğrafi, kültürel ve sayamadığımız daha birçok etmen, bu eserin değerini daha da arttırmaktadır. Oğuzların gündelik yaşamlarından, yaşadıkları coğrafyada etkisini gördükleri tüm kültürel olgular, bu eserle yüzyıllar arasında önemli bir köprü görevini üstlenmiştir. Bugün Türk dili ve edebiyatı üzerine gerçekleştirilen bilimsel etkinliklerin büyük bir çoğunluğunda bu hikâyeler esas alınmış ve bu hikâyelerdeki unsurlar farklı disiplinlerle birleştirilerek inceleme konusu olmuştur.Dede Korkut Hikâyeleri üzerine şimdiye dek birçok çalışma yapılmıştır; ancak bunların büyük bir çoğunluğu ya gramatik, ya tarihi-etimolojik ya da mikro düzeyde ele alınan kavram alanları ve semantikleri ile bunlar üzerine yapılan okuma ve anlamlandırma teklifleridir. Dede Korkut Hikâyelerinde yer alan ve dilbilimsel metotlarda mikro ölçekte sözcük sıklığı ve söz varlığı olarak adlandırdığımız dilbilimsel yöntemlerle ele alındığı bilimsel etkinlik sayısı oldukça azdır. Bu yönde kaleme alınan eserler, başta Azerbaycan olmak üzere diğer Türk Cumhuriyetleri'nde seyrek olarak yapılmıştır. Bu çalışmamızın temel amacı, Dede Korkut Hikâyeleri'nde yer alan tüm sözcükleri bir sistematik üzerinde toplama gayreti ile şimdiye kadar yapılmış çalışmaları da kaynak göstererek hikâyeler üzerinde sonradan yapılacak olan çalışmalara sistem ve zamandan kazandırmak; sözcükler üzerine yapılmış tüm değerlendirmeleri tek çatı altında toplamaktır. Genel itibariyle bu çalışmada Dede Korkut Hikâyeleri'nde yer alan tüm sözcükler yapı, köken ve anlamlarına göre tasnif edilmiş ve oranları verilmiştir.

Dede Korkut Stories is a deed engraved on the cultural memory of Turkish society and is one of the most important works of Turkish language. Historical, literary, theological, economical, geographical, cultural and many other factors that we have in it increase the value of this work. All the cultural phenomena in which the Oguz people have experienced their daily life, the geographical influence they have experienced, have taken on an important role as a bridge between these centuries. Today, a great majority of the scientific activities on Turkish language and literature are based on these stories, and the elements in these stories have been combined with different disciplines.There have been many studies on Dede Korkut Stories until now; but the vast majority of them are either propositional and semantic concepts, which are either grammatical, historical-etymological or micro-level, and offerings of reading and interpretation on them. In the linguistic methods in the Dede Korkut Stories, the number of scientific activities that we have studied with the linguistic methods we call word frequency and vocabulary are very few. The works taken in this direction were rarely made in other Turkic republics, especially in Azerbaijan. The main aim of this study is to gain a working system and time economy which will be done later on the stories by referring to the studies made up to now with the aim of collecting all the words in Dede Korkut Stories on a systematic basis; all the evaluations on the words are gathered under one roof.