Sovyet dönemi konutlarında mekansal dönüşüm süreci: Moskova örneği

Abstract

Bu çalıĢmada, konut yapılarında mekânsal dönüĢüm süreci, toplumsal değiĢimsürecindeki politik yapılanma temelinde incelenmektedir. Çarlık dönemi, sosyalistdönem (Sovyetler Birliği) ve kapitalist dönem (bugünkü Rusya) olarak birbirindençok 3 farklı rejimi ardı ardına yaĢaması ve her dönemin konutlarının zenginörneklerinin mevcut olması nedeniyle, araĢtırma için Moskova kenti seçilmiĢtir.Sadece 3 farklı rejim değil, aynı zamanda sosyalist dönemde farklı sosyo-ekonomikuygulamalar söz konusudur. Bu nedenle, konutların mekânsal dönüĢüm süreci, çarlıkdöneminden günümüze kadarki süreçte, politik yapılanmanın farklılaĢtığı dönemleraltında irdelenmiĢtir.1917 Devrim‟i öncesi Çarlık Rusya‟sı, 1917-1991 arası sosyalist dönemdeLenin, Stalin, KruĢçev, Brejnev ve Gorbaçov dönemleri ve 1991‟den günümüzekadarki kapitalist dönemde Moskova‟da konut üretimi ve seçilen konutlarınmekânsal biçimlenmeleri irdelenmiĢtir. Çarlık Rusya‟sı ve Sovyetler döneminde inĢaedilen konutların günümüzdeki durumları saptanarak mekânsal dönüĢüm süreçlerideğerlendirilmiĢtir.Dokümantasyon ve yerinde gözlemlerle belgeler değerlendirilmiĢ, her dönemMoskova‟da konut üretimi ve günümüzdeki mevcut konutların içerisinden seçilenkonutların mekânsal analizleri yapılmıĢtır. Ayrıca, günümüzde Çar Dönemi veSovyetler Birliği‟nden kalan (Komün evleri, Stalinkalar ve KruĢçevkalar) konutlardayaĢayan 50 farklı kiĢi üzerinde yüz yüze anket uygulanmıĢtır.Anahtar Kelimeler : Sovyetler Birliği, Moskova, Konut, Mekân-PolitikYapılanma-Ġktidar ĠliĢkisi, Mekânsal DönüĢüm

In this study, the spatial transformation process in housing construction isinvestigated on the basis of political restructuring during a social changeprocess. Moscow is chosen for this research, because the city got through Tsarist era,the socialist period (Soviet Union) and the capitalist period (present Russia), threedifferent regimes consecutively and there are lots of examples of housing for eachperiod.. Not only 3 different regimes, but also different socio-economic practicesduring the socialist period are discussed. Therefore, the spatial transformation processof housing, from tsarist era to present is examined according to the periods ofdifferent political structures.Tsarist Russia before 1917 revolution, Lenin, Stalin, Khrushchev, Brezhnevand Gorbachev eras during socialist period from 1917 to 1991, and the capitalistperiod from 1991 to present ; housing construction in Moscow and the spatialconfiguration of the selected buildings are discussed. Current status of housing builtduring Tsarist Russia and the Soviet period is detected and its spatial transformationprocess is evaluated.The documents are reviewed through documentation and on site observation.The spatial analysis is done for the housing construction of each period in Moscowand for the selected residences from the currently available residences. Furthermore,a face to face survey is conducted with 50 people who are still livingin houses from the Tsar era and from the Soviet Union Era (commune houses, shopsand Khrushchev are Stalinka)Key words: The Soviet Union, Moscow, Residential, Space-PoliticalRestructuring-Power Relation, Spatial Transformation