Cumhuriyet Dönemi`nde Doğu Karadeniz Bölgesi`nde yapılan kamu harcamaları ve yatırımlar (1923-1950)

Abstract

Her ülke kendi içinde farklı özelliklerden müteşekkildir. Türkiye bu açıdan bakıldığında yedi coğrafi bölgeden oluşan bir ülkedir ve her bölgenin de kendine has ekonomik, sosyal ve kültürel özellikleri vardır. I. Dünya Savaşı sonunda yenik sayılan Osmanlı Devleti'nin toprakları üzerinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 1923 yılından günümüze gelinceye kadar birçok alanda kendini dünyaya ispatlamış, mevcut ekonomisini günün şartlarına göre düzenlemeye özen göstermişti.Üzerinde yaşadığımız ülkenin kendine has özelliklerinin olması ve bundan dolayı da gerek yaşamsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği, gerekse yaşanan zamanın şartlarına uygun ekonomik faaliyetlerle uğraşılması doğaldı. Her bölgenin kendine has özelliklerinin olması Karadeniz Bölgesi'nin de ekonomik faaliyetlerini diğer bölgelere göre farklılaştırıyordu. Bölgeler arası farklılıklar olduğu gibi bölge içinde de farklı ekonomik faaliyetler yapılıyordu. Karadeniz'in sahil kesiminde tarıma elverişli topraklarda yöre halkı geçimini tarımla sağlarken, denizcilikle uğraşan bir kesimde vardı. Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerinde dağların ve iklimin etkisiyle tarımın yerini hayvancılık faaliyetleri alıyordu.Başka bir açıdan bakıldığında Karadeniz Bölgesi'nin diğer bölgelere göre avantajları vardı. Matematiksel ve jeopolitik konumunun yanı sıra deniz kıyısında olması, ticaret yollarının geçişi üzerinde bulunması, Avrupa ve Asya kıtalarının bağlantı noktasında bulunması da tarihsel süreçte bölgenin önemini korumasını sağlamıştı. Özellikle Karadeniz Bölgesi'nin doğusu, Rusya ve İran'la yapılan ticaretin gerçekleştirildiği yol üzerinde olmasından dolayı önemli ticari bir durak özelliğindeydi. Bu durumunu Osmanlı Devleti döneminde olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti döneminde de devam ettirmişti. Deniz ticaretinin yanında Anadolu'nun iç bölgeleriyle karayolu bağlantısının olması da karayolu taşımacılığında bölgenin önemini daha da arttırmıştı.Çalışmada Karadeniz Bölgesi'nin gerek Osmanlı Devleti hâkimiyetinde olduğu süreçte, gerekse de Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduktan sonraki süreçte idari teşkilat, demografik yapı ve sınırlarındaki değişikliklerin neler olduğu, bulunduğu konum itibariyle coğrafi özellikleri, matematik ve jeopolitik konumu, denize uzaklığı, iklimsel farklılıkları, nüfus özellikleri, bölgede yapılan ekonomik faaliyetlerin çeşitliliği doğrultusunda bölgeye devletin yatırım ve harcamalarının neler olduğu aktarılmıştır.Türkiye Cumhuriyeti Devleti idaresine geçildikten sonra Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 1923-1950 yılları arasındaki dönemde bayındırlık alanında nelerin gerçekleştirildiği ve gerçekleştirilmesi düşünüldüğü halde hayata geçirilemeyen yatırımların ne şekilde seyrettiği önemliydi. Asayiş alanında bölgede yapılan başta karakol, jandarma ve mahkeme binaları olmak üzere ve bölge içindeki illerinin birbirleriyle olan farklılıklarının neler olduğu, eğitim ve öğretim alanında bölge illerinde açılmış olan ve yeni açılan okulların neler olduğu, bu okullarda görev yapan öğretmen ve eğitim alan öğrenci sayılarının yanında yıllara göre illere ayrılan eğitim-öğretim tahsisatlarının ve masraflarının yıllara göre ne şekilde seyrettiği, bölgenin ekonomik faaliyetlerinin başında gelen tarım-hayvancılıkta devletin bölge insanına verdiği desteklerin neler olduğunun yanında bölgede yetiştirilen tarım ürünleri ve yapılan hayvancılık faaliyetlerinin ne durumda olduğu aktarıldı. Son olarak bölgede çıkarılan madenlerin ve maden ocaklarının durumlarıyla, devletin bu maden ve maden ocaklarını ne şekilde işlettiği de aktarıldı. Kamu yatırım ve harcamalarının bölge illerinde ne şekilde seyrettiğinin yanında bölge illerinin birbirleriyle karşılaştırmaları ve bölge illerinin ekonomik durumları da verildi.

Each country is composed of different characteristics. Seen from this perspective Turkey is a country consisting of seven geographical regions and each region has its own economic, social and cultural characteristics. World War I. Founded finally succumbed counted on the Ottoman Empire territory of the Republic of Turkey, so in many areas when it comes to since 1923 has proven to the world, had been careful editing by the conditions of the day the current economy.It was natural that the country we live in has its own characteristics and therefore, it is natural to deal with the economic activities that are appropriate for the sustainability of vital activities and the conditions of time. The special features of each region differentiated the economic activities of the Black Sea Region from other regions. Different economic activities were carried out in the region as well as regional differences. In the coastal part of the Black Sea, in the favorable lands, the local people provided a livelihood for agriculture, while in the maritime sector. In the inner parts of the Black Sea Region, agriculture was replaced by livestock by the effect of mountains and climate.From another point of view, the Black Sea Region had advantages over other regions. Besides being a mathematical and geopolitical location, being at the seaside, being on the crossing of trade routes, the fact that the continents of Europe and Asia were at the point of connection provided the region to maintain its importance in the historical process. The eastern part of the Black Sea region was an important commercial stop, because it was on the road to trade with Russia and Persia. In this case, as the period of the Ottoman Empire had continued during the period of the Republic of Turkey. In addition to maritime trade, the fact that there is a highway connection with the inner regions of Anatolia further increased the importance of the region in road transport.In the study The Black Sea region is dominated by the process of the administrative organization of the Ottoman Empire in the process after the establishment of the Republic of Turkey, where the changes in the demographic structure and geographical features, mathematics and geopolitical location, distance to the sea, climatic differences, population characteristics, economic activities in the region in the region in line with the variety of investments and expenditures of the state were explained.After passing the civil administration in the area of the Republic of Turkey in the period between the years 1923-1950 in the eastern Black Sea region was carried out what was performed and it was important to consider what the investment even though the watch in a way that can not be implemented. What is the difference between the provinces, especially the police station, gendarmerie and court buildings in the area, and the new schools opened in the provinces of the region in the field of education and training, and the number of teachers and students taking part in these schools along with the number of students. According to how the education and training allocations and costs are allocated to the provinces according to the years, and what the state supports the people of the region in the agriculture-animal husbandry, which is the top of the economic activities of the region, the agricultural products grown in the region and the livestock activities in the region are explained. Finally, with the status of the mines and mines in the region, how the state operated these mines and mines was explained. In addition to how the public investments and expenditures are observed in the provinces of the region, the provinces of the provinces are compared.