Landscape fotoğrafı ve 1970 sonrası dönüşümler

Abstract

ÖZET İnsan varolduğu andan itibaren, doğa içinde yaşamsal varlığını koruma, doğayı anlama, bilimsel gelişimine bağlı olarak onu çözümleme ve üzerinde hakimiyet kurma mücadelesini sürdürmüştür. Bu mücadelenin estetik karşılıkları, ilk dönemlerdeki doğa dinlerinden, mitlere ve günümüz sanatına dek uygarlık düzeyinin her aşamasında görülür. Tüm bu aşamalarda doğa; hayranlık duyulan yüce bir güç, sığınılan bir yuva, doğum-ölüm döngüsüyle yaşam kaynağı ve güzellik kavramlarının karşılığı olarak değerlendirilmiştir. Doğanın üstün niteliklerini kabul etmesine rağmen insan, kendisini, çevresini ve doğayı değiştirme çabaları ile hem doğaya karşı tavır almakta hem de doğa ile özdeşleşerek kendini kahramanlaştırmaktır. İnsan-doğa arasında yaşanan bu çift yönlü ilişki en yoğun olarak resim sanatında ele alınmıştır. Gotik dönemden empresyonistlere dek landscape (doğa manzarası) geleneğinin kuruluşu ve gelişimi, citiscape (kent manzarası) resim türünün ayrışması uygarlık düzeyinin gelişimine paralel bir çizgi izler. Resim sanatı ile mekanizasyonun birleşimi sonucu ortaya çıkan panorama, diaroma vb, gösteri sanatları, landscape ve citiscape resminin seyirlik bir tüketim nesnesine dönüşmesine sebep olmuşlardır. Çağının talepleri ile şekillenen bu tür ticari yapılanmalar, aynı zamanda toplumun görsel gusto ve deneyimlerinin gelişmesini de sağlamışlardır. Bu dönemlerle bağlantılı olarak, ondokuzuncu yüzyılda icat edilen fotoğraf, estetik kurgulanmasını çağdaş tüm görsel sanatları bünyesinde sentezleyerek sağlamıştır. Gerek bu sentezin, gerekse dönemin teknik-toplumsal gelişiminin bir sonucu olarak, landscape ve citiscape türleri, ilk günden itibaren fotoğrafik vizyonların vazgeçilmezi olmuşlardır. Daima güncelin karşılığı olma niteliğini kazanan bu iki fotoğrafik tür, ticari getirilerinin beraberinde sanatsal güçlerini, öncü fotoğrafçıların yılmaz gayretleri ile yarattıkları yapıtları ile sağlamlaştırmışlardır. Landscape fotoğrafında Ansel Adams'ın, citiscape fotoğrafında Alfred Stieglitz'in çabaları ile klasikleşen bu fotoğrafik türler ile resim sanatı arasındaki ilişkiler, dünden bugüne, farklı nüanslarla varlığını korumuştur. İlk dönemlerinden günümüze vizyonlarının realistik olma özelliğini koruyan landscape ve citiscape fotoğrafik türleri, 1970'li yıllarda sanatsal Vsöylemlerde yaşanan dönüşümler sonucunda, kavramsal boyutta değerlendirilen bir kimlik kazanmışlardır. Hangi bağlamda değerlendirilse değerlendirilsin, çağının tanığı olma kimliğini sürdüren landscape ve citiscape fotoğrafik türleri aynı nitelikleri gelecekte de koruyarak etkinliklerini sürdüreceklerdir VI

ABSTRACT From the beginning than of its existence, the humankind struggle to preserve its existance in the nature to understand the nature, to analyz the nature depending on its scientific development and to found domination on the nature. The reflections of this struggle are seen in level of human civilization from the animist religion of the first period to the anthic myths and the art of the present day. In all this levels, the nature is appraised as an admirable power, a home to shelterign in.the source of life with life-death circle and the equivalent of the beauty concepts.The human kind is in opposite side of the nature within the strives of changing itself, its environment, and the nature and is also transforming itself to a hero within becoming identical to the nature, inspite of accepting supreme qualities of the nature. This bilateral relation between the nature and the humankind has been interpretated the most intensively in painting. From the gothic age to the impressionists, the foundation and the evolution of landscape tradition and the rising of the citiscape gender follows step by step the development of civilization. The visual arts like the panaroma, diaroma that were the snythesis of paintings and mechanisation, caused landscape and citiscape paintings to become objects of entertainement and consummation. But the commercial formations changings by demends of the era, evaluated the visual gusto and rich experience of the society. Than the photography ( one of the important invention of 19th century ) realized its aesthetic structure as synthesizing all visual contemporary arts. As a result of this synthesis and tecnical social transformation of the 19th century; landscape and citiscape genders presents angiveable photographic visions. This two kinds of photographical gender are always equvalent of the actuality and have a strong commercial quality and high aesthetic quality realised by the works of pioneer artists. These photographic genders became classical thanks to Alfred Stieglitz citiscapes and the Ansel Adams landscapes. And the relations between these genders and paintings, from yesturdays to nowadays preserve their existance with different nuances. Landscape and citiscape photographies - authentically realistic and the witnesses of their era - possessed a conceptual artistic quality as a result of transformations of artistic rethorias realised in 1970's. In the future too landscapes and citiscape photography will be in the center of polivalent discussious. VII