Bölgesel asgari ücret uygulaması ve sosyal güvenlik kurum uygulamaları üzerine olası etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, bölgesel asgari ücret uygulamasının Türk sosyal güvenlik sisteminde yaratacağı olası etkiler ele alınmaya çalışılmaktadır. Bölgesel asgari ücret uygulamasını Türkiye için öneren raporlarda iller veya bölgeler arasındaki yaşamsal maliyet farklılığını temsil eden farklılıklara yer verildiği görülmektedir. Sadece yaşamsal maliyet farklılıkların olduğu belirtilerek bölgesel asgari ücret uygulamasının Türkiye için önerilmesi veya bu yönde çalışmalara konu edilmesi büyük eksiklikler içermektedir. Çünkü Türk sosyal güvenlik sisteminde asgari ücrete endeksli birçok düzenleme bulunmaktadır. Bu nedenle asgari ücret seviyelerinin coğrafi bölgelere göre farklılaştırılarak tespit edildiği bölgesel asgari ücret sisteminin Türkiye'de gelecekte uygulanması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) uygulamalarında hangi düzenlenmelerin değişikliğe uğrayacağına dikkat çekilmektedir. Ayrıca bu değişikliklerin SGK işlemleri yönünden SGK bütçesi üzerine, sosyal adalet üzerine ve kuşaklar üzerine genel olarak ne gibi etkileri olacağı belirtilmektedir. Bu etkileri değerlendirdiğimizde ise, Türkiye'de asgari ücret seviyelerinin doğrudan bölgesel olarak mahalli komisyonlarca saptandığı bir sistemin SGK işlemleri yönünden aksaklıklar doğuracağı öngörülmektedir. Buna ilaveten, bölgesel asgari ücret düzeylerine göre illerde veya bölgelerde asgari ücrete endeksli SGK uygulamaları farklılaşırsa uzun dönemde gelir, aylık gibi ödemeler yönünden bölgesel farklılıklar ortaya çıkacağına değinilmekte olup SGK işlemleri aracılığıyla ortaya çıkacak bu farklılıkların bölgesel asgari ücret uygulamasından beklenenin aksine uzun dönemde bölgesel dengesizliklerin artmasına veya derinleşmesine hizmet edeceği anlatılmaktadır. Bu bakımdan, Türkiye'de bölgesel asgari ücret uygulamasına geçilmesi halinde uygulamanın rasyonel bir şekilde işletilebilmesi adına SGK işlemlerine dikkat çekilmekte ve katkı sağlanmaya çalışılmaktadır.

In this study, the possible effects of the implementation of regional minimum wage on Turkish social security system are discussed. In the reports which suggest the implementation of regional minimum wage in Turkey, the differences for living expenses between cities and regions are mentioned. The suggestion and study of the implementation of regional minimum wage in Turkey by only considering the differences for living expenses would be lacking since there have been many regulations which are indexed to minimum wage in Turkish social security system. Therefore; in case of the implementation of regional minimum wage in Turkey in the future by differentiating the minimum wage between geographical regions, it is argued that which regulations would change in Social Security Institution (SSI). Besides, what kind of effects of this changes on SSI budget, social justice, and generations are discussed. When we evaluate this effects, it is predicted that a system which minimum wage levels are determined by local commissions in Turkey would create flaws in terms of SSI implementations. In addition, if the SSI implementations indexed to the minimum wage in cities and regions due to the regional minimum wage levels differ, regional differences on the payments like income and salary will take place and this differences will cause to the increase in regional imbalance in the long run. In this regard; under the assumption of the switch to the regional minimum wage in Turkey, SSI implemetations are pointed out in order to have a rational implementation.