Zonguldak 1288-1289 yıllarına ait şeriyye sicil defteri, yer nu: 42/2160

Abstract

ÖZET H. 1288-1289/ M. 1871-1872 yıllarına ait Zonguldak Şer'iyye Sicil Defteri'ni esas alarak yapılan bu çalışmada Zonguldak - Ereğli yöresinde yaşayan Müslüman-Türk ve Gayri-Müslimlerin sosyal hayattan incelenmiştir. Birinci bölümde, defterdeki kayıtlara geçmeden önce Zonguldak-Ereğli şehir adlarının menşei ve yörenin geçirdiği tarihsel evreler üzerinde durulmuştur. Bu bölümde Zonguldak'ın Kastamonu'nun Merkez Sancağı'na bağlı bir köy olduğu, Ereğli'nin ise Kastamonu Vilayeti'nin Bolu Sancağı'na bağlı bir kaza olduğu vurgulanmıştır. İkinci bölümde Zonguldak Şer'iyye Sicil Defteri'nin muhtevası anlatılmıştır. Bu arada defterde geçen bazı şahıs unvanlarının anlamlan izah edilmiş, insanların mallarını satmalarının, vasiyet etmelerinin, vekalet vermelerinin ve barışmalarının nasıl olduğu, örneklerle ifade edilmiştir. Üçüncü bölümde yörede yaşayan Müslüman-Türk ve Gayri-Müslim halkın yaşam biçimleri, meslekleri, giyimleri, evlenme gelenekleri gibi konular, Zonguldak Şer'iyye Sicil Defteri ışığında incelenmiştir. Ayrıca yörede geçen asayiş, aile-içi münasebetler ve toplumla ilgili meseleler örnekler verilerek belirtilmiştir. O dönemde Zonguldak-Ereğli yöresinde yaşayan Rumlar'ın da aynen Müslüman-Türkler gibi miras taksimlerini, toplumla ilgili meselelerini ve anlaşmazlıklarını Şer'iyye Mahkemeleri'nde çözmeleri dikkat çekicidir. Kadınların miras taksiminde, boşanma vs. gibi durumlarda mağdur edilmemesi ve tek eşliliğin hâkim olması, yörenin kadına verdiği önemi göstermesi bakımından manidardır. Sonuç olarak diyebiliriz ki, Osmanlı Toplumu'nun bir parçasını temsil eden Zonguldak-Ereğli yöresindeki sosyal yaşam, inançtan, ırkları farklı da olsa bir toplumun nasıl iç içe yaşayabileceğini göstermesi bakımından önemlidir.

ABSTRACT In this study based upon Zonguldak Şer'iyye Registery Record of A.H.1288- 1289/ A.D. 1871-1872, the social lives of Muslim-Turks and Non-Muslims lived in the area of Ereğli, Zonguldak have been discussed. In the first part, before beginning of the records in the Şer'iyye Registeries, the origin of the names of the cities in Ereğli, Zonguldak and the historical stages of that area have been explained. Additionally, the fact of Zonguldak was a village related to the Central Sanjak of Kastamonu, and of Ereğli was a district related to Bolu Sanjak of Kastamonu Province has been showed. In the second part, it has been accounted about the content of Zonguldak Şer'iyye Registery Record. Nevertheless, the meanings of some personal titles in the Record have been explained; how people sold their goods, requested their wills, given the power to act in one's stead, and how they reconciled have been expressed through some samples. At the last section of this part, it's been declared what were the deductions made from the heritage. In the third part, the topics as the life styles of Muslim-Turks and Non- Muslims, their jobs, manner of dressing, traditions of marriage have been studied in the light of Zonguldak Şer'iyye Registery Record. In addition, public order events, relationships in families have been tried to explain through giving some samples. It's calling attention that Rums living in Ereğli, Zonguldak area had solved their problems related to division of heritage, questions about public order, and their conflicts at the Şer'iyye Courts as Muslims. The fact that nonexistence of unjustly treating of women in division of heritage, divorcings, dominance of monogamy, etc. is significant from the point of the importance of women given by that area. Finally, it's important that the social life in the area of Ereğli, Zonguldak representing a part of Ottoman Society shows how a society could live together, even their believes and races are different from each other. VI