Xıx. yüzyılda Fransa`nın Osmanlı-Arap coğrafyası`ndaki faaliyetleri ve sonuçları: Lübnan örneği

Abstract

Bilindiği gibi Avrupa'da yaşanan sanayileşmeyle birlikte üretilen malların satımı gündeme geldi ve dolayısıyla sömürgecilik faaliyetleri kapsamında pazar arayışı başladı, ticaretin önemi arttı. İşte bu bağlamda, çalışmamızda 19. asrın başlarından itibaren İngiltere ile sömürge rekabetine giren Fransa'nın Orta Doğu Osmanlı Arap coğrafyasında izlediği politikalar Lübnan özelinde incelenmektedir. Zira bir Avrupa ülkesi ve devleti olan Fransa, gerek siyasi, gerek ticari, gerek dini ve gerekse daha başka sebep ve maksatlarla, o dönemde Osmanlı hakimiyetinde olan ve adeta Orta Doğu Arap coğrafyasına giriş kapısı sayılabilecek durumdaki Lübnan'da birtakım siyasi ve kültürel faaliyet ve politikalar yürütmeye başlamıştır. Tezimizde Fransa'nın bu politikaları ve sonuçları değerlendirilmektedir.Yine aynı çerçevede tezimizde; Fransa'nın bölgedeki bu nevi faaliyetleriyle yakından ilgili olduğu görülen 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin iç siyaseti çerçevesinde uygulanan Tanzimat Dönemi reformlarıyla, gayrimüslimlere tanınan hakların genişletilmesiyle birlikte, bölgede şartlar ve dinamikler değişti. İşte bu bağlamda yine tezimizde Lübnan'daki Maruniler ve diğer unsurların durumları da analiz edilmeye çalışılmıştır. Çünkü Fransa, Marunileri mensup oldukları dinin de etkisiyle doğal bir müttefik olarak görmüş ve bölgedeki etkisini artırabilmek için karşılıklı çıkar temelinde onlar ile ilişkilerini geliştirmeyi amaçlamıştır.Çalışmamızda, bu ilişkilerin siyasi, kültürel ve eğitim boyutları anlatılarak Fransa'nın Maruniler üzerinde kurduğu etki ve bu etkinin sonuçları analiz edilmiştir. Netice itibariyle Marunilerin bölgede güçlü bir unsur olarak ortaya çıkmasında ve 20. yüzyılda Lübnan'da yaşanan iç savaşlarda Fransa'nın söz konusu politikalarının çok önemli etkisinin olduğu kanaatine varılmıştır.

As it is known, with the industrialization experienced in Europe, the sale of the goods came to the agenda and thus the search for a market started within the scope of colonialism activities and the importance of trade increased. In this context, in this study, the policies followed by France, which entered into colonial rivalry with England since the beginning of the 19th century, in the Ottoman-Arab geography are examined in the context of Lebanon. France, which is a European country, started to implement a number of political and cultural activities in Lebanon, which was under Ottoman rule at the time and could be considered as the gateway to the Middle East and Arab region, for political, commercial, religious and other reasons and purposes. These policies of France and their results are evaluated in our thesis.Again in the same framework; with the developments in the internal politics of the Ottoman Empire, the rights granted to the minorities and the expansion of these rights through the reforms of the Tanzimat Period, the changing dynamics in the region and the situation of the Maronites and other elements in Lebanon were also analyzed. Because France saw the Maronites as a natural ally under the influence of the religion they belonged to and aimed to develop their relations with them on the basis of mutual interest in order to increase their influence in the region. In this study, political, cultural and educational dimensions of these relations are explained and the impact of France on the Maronites and the results of this impact are analyzed. In this thesis, it is argued that France has a significant influence on the emergence of the Maronites as a powerful element in the region and the civil wars in the 20th century that took place in Lebanon.