XIX. yüzyılda İşkodra Gölü ve Boyana Nehri (Siyasi,ekonomik ve uluslararası hukuki durumu)

Abstract

Boyana Nehri ve İşkodra Gölü, tarihin her döneminde bulunduğu bölge için önemli bir yer olarak görülmüşlerdir. XIV. yüzyıldan itibaren bölge Osmanlı'nın kontrolüne girmiştir. Nehir ve göl, 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrasında imzalanan Berlin Antlaşması'na kadar Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde olan sulardı. Boyana Nehri ve İşkodra Gölü, Osmanlı Devleti ile Berlin Antlaşması'ndan sonra bağımsız devlet olarak ortaya çıkan Karadağ arasında sınır teşkil etmeye başlamıştır. Bundan sonra nehir ve gölde, Osmanlı ile Karadağ arasında birçok konuda rekabet başlamış ve çeşitli sorunlar ortaya çıkmıştır. İki devlet arasında nehir ve göldeki sınır, seyrüsefer, kaçakçılık, ticaret, arazi konularında ortaya çıkan problemler çözülmeye çalışılmıştır.Osmanlı ile Karadağ arasındaki en önemli meselelerden birisi Boyana Nehri'nin temizliği konusudur. Boyana Nehri yatağının dolması sebebiyle sularını Boyana'ya akıtmakta olan İşkodra Gölü'nün çevresi yağışlı dönemlerde sular altında kalmaktaydı. Bu sorunu çözmek için Boyana Nehri'nde temizlik çalışması yapılması zorunluydu. Bu çalışma ile İşkodra Gölü çevresinde birçok arazi bataklıktan kurtulup tarım arazisi haline gelecekti. Bu arazilerin büyük kısmı Karadağ sınırlarında olduğundan Karadağ temizlik meselesine büyük önem vermiştir. Osmanlı Devleti, daha az toprak elde edecek olmasından ve Avrupa devletlerinin bu sularda etkinliklerini artıracaklarını düşündüğünden meseleye fazla sıcak bakmamıştır. Temizlik meselesi konusundaki anlaşmazlıklar birçok yazışmalara konu olmuşsa da iki devlet arasında uzun yıllar halledilememiştir.Osmanlı Devleti ile Karadağ, Boyana Nehri ve İşkodra Gölü'nde ticaret konusunda da rekabet yaşamışlardır. Karadağ Devleti, nehir ve gölde etkinliğini artırabilmek için Avusturya, İtalya gibi devletlerle işbirliği içine girmiştir. Bu işbirliği, bölgede Avrupa devletlerinin etkin olmasını istemeyen Osmanlıyı rahatsız etmiştir. Boyana Nehri ve İşkodra Gölü merkezli Osmanlı'nın bölgedeki ekonomik, sosyal ve siyasi faaliyetlerinin ele alındığı çalışma ile bölge tarihinin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaya çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Osmanlı, Karadağ, Balkanlar, İşkodra, İşkodra Gölü, Boyana Nehri.

Bojana River and Skadar Lake were regarded as an important places at each period of the history. That region,was occupied by the Ottoman Empire in XIVth century. The lake and The river were dominated by the Ottoman Empire until the treaty of Berlin which was signed after The War Russian-Ottoman in 1877-1878. The Bojana River and The Skadar Lake became border between Ottoman and Montenegro where became independent after the treaty of Berlin. After that ,lots of competition started between Ottoman and Montenegro.. These problems were the border, smuggling, trading etc. which were attempted to resolve.The cleaning of the Bojana River was one of the most important problem between The Ottoman Empire and The Montenegro .Water of The Bojana River flowed into The Skadar Lake and around The Lake flooded when it was rain.After the rain, it was swamp around the lake so it was necessary to clen-up. The Skadar Lake would became farmland with cleaning the environment of the lake . Because Montenegro had a large part of The Lake, it had been given importance to clean-up these areas.The Ottoman didn't lean towards this issue.Cleaning the environment of Skadar Lake had been subject to a lot of correspondence but it could not have a conclusion in many years. Also, The Ottoman Empire and The Montenegro State had been competition in the trade around The Skadar Lake and Bojana River.Montenegrin State h aimed to be more effective on The Lake and The River so, it cooperated with the governments of Austria,Italy etc.The Ottoman Empire was suffering from this collaboration because it did not want to see The Strong Europen States on this region.That thesis is about the Otttoman Empire's economic,social and political activities in The Bojana River and Skadar Lake . I hope this thesis will contribute to a better understanding of the region's history.Key words: Ottoman, Montenegro, Balkans, Skadar, Skadar River, Bojana River.