Hobyar Mescidi

Abstract

19. Yüzyıl Osmanlı için değişimin ve yeniliklerin yüzyılı olmuştur. Sanattan mimariye kadar etkili olan Batılılaşma hareketlerinin beraberinde gelen farklı yaşam tarzı bazı çevrelerin tepkisini toplayarak Türk Ulusçuluğunu meydana getirmiştir.Batılılaşmanın getirdiği etkilerin mimari de daha yoğun görüldüğü 1908 yılında ortaya çıkan Birinci Ulusal Mimarlık Akımı 1930'lu yıllara kadar etkinliğini sürdürmüştür. Ulusalcılık ideolojisinin benimsendiği bu zaman diliminde Vedat Tek tarafından inşa edilen Hobyar Mescidi çalışmanın ana konusunu oluşturur. 1909 yılında yapımı bitirilen, adını Fatih döneminde yapılan ve postahane inşaatı sırasında zarar görerek yıkılan eski camiden alır.Eminönü ilçesinin en yoğun bölgelerinden Sirkeci semtinde bulunan Hobyar Mescidi, semtin tarihi dokusunu oluşturan cami, çarşı ve hanların arasında insan trafiğinin her zaman yoğun olduğu dar sokakların birleştiği büyük caddelerden Aşir Efendi Caddesi'nde bulunmaktadır. Postahane Binası'nın mescidi olarak inşa edilmiştir. Sekizgen plan şeması ve Kütahyalı Mehmet Emin Usta'nın yaptığı çini süslemeleriyle yüzyılın süsleme programı ve mimarisi hakkında bilgi vermektedir.Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın temsilcisi olan bu mescid, biçimsel form ve süsleme bakımından benzerlikler gösteren 18. yüzyıl yapısı İzmir Konak (Yalı) Camii ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Küçük olmasına rağmen planı, çini süslemeleri ve cami mimarisinde rastlanılması zor, farklı tarzda kubbesiyle dikkati çekmektedir.

19th century was the century of change and reforms for Ottoman Empire. Westernization movements that showed themselves in general arts and especially in architecture caused not only reaction from some of the circles because of the different lifestyle that they brought but also caused the birth of Turkish Nationalism.First National Architectural Trend that emerged in 1908 continued to influence until 1930s. This era in which ideology of Nationalism was embraced by many was the time that Hobyar Mescid?i built by Vedat Tek in 1909 and this structure is the main topic of the study. Hobyar Mescid?i was named after the old mosque that was built during the reign of Sultan Muhammed II, the Conqueror (Fatih Sultan Mehmet) and damaged and eventually collapsed during the post office construction.Hobyar Mescid?i, which is in one of the most crowded parts of Eminonu, namely Sirkeci quarter, is among the mosques and commercial buildings that create the historical texture of the quarter and it is located in the Asir Efendi Street where narrow alleys conjunct and the crowd is always abundant. It was built as the mosque of the post office. And it informs us about the ornamentation and the architecture of the century with its octagonal scheme and the tile ornaments by Master Mehmet Emin of Kutahya.The mosque (Hobyar Mescidi) which is an example of First National Architectural Trend is compared to an 18th century structure, Izmir Konak (Yali) Mosque that shares common figural form and ornamentation. Despite of their small sizes, both structures are quite remarkable because of their schemes, tile ornaments and different style of domes that are quite rare in mosque architectures.