19. yüzyıl ortalarında Ermenek kazası: 1839-1856

Abstract

XIX. yüzyıl, Osmanlı Devleti'nde büyük dönüşümlerin yaşandığı, sosyal, ekonomik, siyasi ve askeri alanda reformların yapıldığı bir dönemdir. 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı en önemli adımlardan biridir. Bu fermanla ele alınan mali konularda büyük değişiklikler yapılmıştır. Özellikle gelir ve vergi konusunda yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerle devlet sayıma gitmiştir. Böylelikle nüfusunu, tarım arazisini ve hayvan sayısını tespit ederek gelir kalemlerini oluşturmuştur. Bunlar üzerinden de belli oranda vergi almıştır. Bu verilerin kayıt edildiği defterlere Temettüat defteri denmektedir.Çalışmamızın da ana kaynağı olan Temettüat defterlerine göre Ermenek Kazası'nın sosyo-ekonomik yapısı incelenmiştir. Defterlerdeki verilere göre hane sahiplerinin, isim ve lakapları, meslekleri, gelir düzeyleri, mal varlıkları tespit edilmiştir. Tarım arazi miktarlarını, hayvan sayılarını ve bunlardan sağlanan gelirleri değerlendirerek kazanın genel durumu hakkında bilgi verilmiştir.Ermenek Kazası'nın dokuz mahallesinin ve 44 köyünün değerlerini ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Nüfusu hakkında XVI. yüzyıldan XX. yüzyıla doğru genel bir tablo çizmeye çalıştık. Genel olarak ele aldığımız Ermenek Kazası'nı XIX. yüzyıl ortaları ağırlıklı olarak incelenmiştir.Ermenek kazası, yakın çevresi ve farklı bölgelerin verileri ile karşılaştırılarak Anadolu coğrafyasındaki diğer kazalarla olan benzerliklerini ve farklılıklarını göstermeye çalıştık.

19th century is a period in which great transformations occured in Ottoman State and many reforms were accomplished in social, economic, political and military spheres. Tanzimat Decree enounced in the year 1839, is one of the most important step of this process. Great changes were made in financial issues with Tanzimat Decree. New arrangements were made especially about the issues of income and tax. State made censuses with these new arrangements. Thus, the state composed its income items by determining population, agricultural land and the number of animals. It took tax from these items at specific rates. The books in which these data is registered are called temettuat books.Socio-economic structure of Ermenek is examined according to temettuat books which are main source of our study. The names and titles of house owners, jobs, income levels, wealths are determined according to the data in these books. Some information is given about the general layout about the town by evaluating the amount of agricultural land, animal numbers and the income provided from these items.We assess the values of 9 neighborhoods and 4 villages of Ermenek Town separately. We tried to draw a general table from 16. century to 20. century about the population. The town of Ermenek?s situation by the mid-nineteenth century is evaluated in general.We tried to show Ermenek?s similarities with and differences from other towns in Anatolian geography by comparing its data with the data of its environs and other different regions.