Şükrullah el-Amasyavî`nin Kitâbu Behçeti`t-Tevârîh`inin Mustafa el-Fârîsi (vr.151b-181a) çevirisi (inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)

Abstract

Çalışmamıza konu olan eser 15. yüzyılda Şükrullah'ın Sadrazam Mahmud Paşa'ya ithafen yazdığı, Osmanlı hânedanına dair en erken kaynaklardan biri olup aynı zamanda Osmanlılardan bahseden ilk Farsça mensur eser olan Kitâbu Behçetü't tevârîh adlı eserinin,16. yüzyıl, Kanûnî Sultan Süleyman döneminde Mustafa b. Ahmed Ali Fârisî tarafından Sadrazam Maktul İbrâhim Paşa'ya ithafen Mahbûb-ı kulûbi'l-Ârifîn adıyla bazı değişiklikler ve kısaltmalarla Türkçeye çevrilmiş eseridir. Çalışmamız bu eserin Beyazıt nüshasının 151b-181a varakları üzerinedir.Ele aldığımız kısım ikinci bölümün sonu, üçüncü bölümün tamamı ve dördüncü bölümün başını kapsamaktadır. Üzerinde çalıştığımız varaklar peygamberimiz Hazret-i Muhammed'in değerli nesepleri yani ailesi üzerinedir. İkinci bölüm sonunda Allah yolunda hak kabul edilen İsrail oğulları peygamberlerinden söz edilmektedir. Üçüncü bölüm Hazret-i Muhammed'in soyunu ele almakta ve Ma'ad b. Adnân ile başlayan soy, Muhammed b. 'Abdullah'a kadar anlatılmaktadır. Özetle, bu bölüm Hazret-i Âdem'den Hazret-i Muhammed'e kadar olan soy silsilesini ele almaktadır. Dördüncü bölüm ise Hazret-i Muhammed'in doğumundan vefatına kadar olan süreçleri anlatmaktadır.Giriş kısmında, eser ve eserin müellifi ile ilgili açıklama, eserin nüshaları, Mahbûb-ı kulûbi'l-'ârifîn'in adlı eserin çalışmamıza ait varaklarının özeti yer almaktadır. Özet, metindeki bölümlere uygun olarak hazırlanmıştır. Ardından metnin dil ve üslûp özellikleri yer almıştır 16. yüzyıl geçiş dönemi özelliği gösteren eser yer yer Eski Anadolu Türkçesi özellikleri taşımaktadır. İkinci bölümde eserin Latin harflerine transkripsiyonlu aktarımı yer alır. Eserde geçen kırmızı renkle yazılmış kimi Arapça ibareler orijinal şekli ile çeviride yer almıştır. Metinde geçen kitap adları ise italik olarak yazılmıştır. Birkaç istisnai durum haricinde tüm kelimeler metindeki özgün imlâ ile kullanılmıştır. Üçüncü bölümü dizin oluşturmaktadır. Dizin kısmında metinde geçen tüm kelimeler yer almış ve anlamlandırılmıştır. Kelimelerin hangi sayfa ve satırda geçtiği ve kullanılmış ise yer aldığı tamlamalar da ayrıca belirtilmiştir. Genel dizinin yanısıra Arapça İbareler, Kişi Adları ve Yer Adları Dizini olarak ayrı ayrı dizinler hazırlanmıştır. Tezin son bölümünde ise tıpkıbasıma yer verilmiştir.

The opus that we study about, Mahbûb-ı kulûbi'l-Ârifîn which was written by Mustafa b. Ahmed Ali Fârisî in the 16th century,during the reign of Sultan Süleyman, dedicated to Maktul İbrâhim Pasha, is the translated version of Kitâbu Behçetü't tevârîh which is one of the earliest source about Ottoman dynasty and written by Şükrullah in the 15th century dedicated to Mahmud Pasha.The section that we approach contains the end of the second chapter, all third chapter and beginning of the fourth chapter. The leaf that we work on is all about the lineage of our prophet Muhammad, that is to say his family. In the end of the second chapter, it is talked about the Israelites' prophet that was thought the right people in the wake of Allah. The third chapter goes around the lineage of Muhammad that start with Ma'ad b. Adnan and continuing until Muhammad b. Abdullah. Put it differently, this chapter approachs about the lineage from Adam to Muhammad. Lastly, it is processed from the birth of Muhammad to his death in the fourth chapter.At the entrance, the explanation about the opus and its writer, the copies of opus and the leafs of opus named Mahbûb-ı kulûbi'l-'Ârifîn puts in an appearance. This abstract has been prepared in accordance with the sections in the text. Furthermore, the abstract includes the language and style characteristics. The opus exhibits characteristics of the transition period of the 16th century and sporadic shows Old Anatolian Turkic features. In the second part, the opus contains transcriptional transmission to Latin letters. In the opus, Some Arabic phrases which is written in red color place in the original format in the translation. Book names in the text are written in italics. Except for a few exceptional cases, all words are used with original orthography in the text. The third chapter is constituted by index. In the index section, All the words in the text are included and explained the meaning. Which page and line the words were been are specified and if it has been used, the completions that it takes place are also specified. Besides the generic index, it has seperately been prepared as Arabic Characaters, Contact Names and Location Names.