18 numaralı Mühimme Zeyli Defteri (h.1013-1015/m.1604-1607) (vr.1-130) (inceleme-metin-indeks)

Abstract

Osmanlı Devleti'nin en önemli kaynaklarından olan mühimme defterleri Divân-ı Hümâyûn'da alınan kararları ihtiva etmekte ve siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel pek çok alanla ilgili birinci elden kaynak olma özelliği taşımaktadır. Bu yönüyle de pek çok araştırmacıyı kendisine çekmektedir. Bu çalışmada, 260 varaktan oluşmuş olan 18 numaralı mühimme zeyli defterinin 1-130 varakları arası incelenmiştir. Latin harfleriyle yapılan çevirinin ardından çalışmanın sonuna araştırmacılara kolaylık sağlaması amacıyla orijinal metnin resimleri eklenmiştir. Defter H.1013-1015/M.1604-1607 yılları arasını kapsamaktadır. Avusturya-İran savaşlarının devam ettiği, celali isyanlarının ve bireysel eşkiyalık faaliyetlerinin had safhaya ulaştığı bu dönem I. Ahmed dönemine tekabül etmektedir. Babası III. Mehmed'in ölümü üzerine çocuk denebilecek yaşta tahta çıkan I.Ahmed'in olaylara vakıf oluşu ve çözümü için verdiği emirler dikkate şâyândır.Ticari faaliyetler, devletlerarası ilişkiler, İstanbul'un et ve zahîre sıkıntısı yaşamaması için alınan tedbirler, celali eşkiyalarıyla yapılan mücadeleler ve eşkiyalık faaliyetlerinden dolayı vatanını terk eden halkın geri dönmesi için gösterilen gayret, bu defterde yer alan önemli konulardan bazılarıdır. Osmanlı Devleti'nde, en üst karar merci' diyebileceğimiz Divân-ı Hümâyûn'da görüşülüp ilgililere gönderilen belgelerin yazıldığı bu defterlerden bir tanesi daha, gün yüzüne çıkarılarak araştırmacıların hizmetine sunulmuştur. Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nin XVII.yy siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı ile ilgili, özellikle de celali isyanları ve alınan tedbirler konusunda araştırmacılara büyük katkı sağlayacaktır.

Mühimme books are the most important sources that contain taken decisions in Supreme Court in Ottoman Empire. They have the characteristics of first hand source related to political, social, econamical and cultural domains. On that sense, they excite attention of countless researchers. This study was conducted on 1 to 130 leaves of number eighteen zeyli book. Original leaf number is 260 leaves. Translation was done in Latin characters and original text pictures were added for providing convenience to researchers. The book contains those years according to the hegira calendar 1013-1015/according to Gregorian Era 1604- 1606. This period in which Austrian-Iranian wars continue, Jelali revolts and the activities of individual banditries had reached to advanced stage corresponds to the period of I. Ahmed. I. Ahmed who comes to throne after his father III. Mehmed 's death was a child. However, the orders that were given by I. Ahmed for the solution of the events are remarkable. Some of the important issues in this book are the commercial activities, interstate relations, the measures taken not to come through troubles of meat and cereal to Istanbul and the efforts made to enable the return of the people who abandoned their country due to the struggles made with Jelali revolts and their banditry activities.Record book of Imperial Council that was highest concil of decision making in Ottoman Empire was found and put into service of the researchers. This book contains topics that were discussed in Imperial Council and documents that were sent to those concerned. This study will hugely contribute to the researchers about 17th century Ottoman Empire's political, social, economical and cultural structure and especially about Jelali revolts and precautions that were taken.