Orenburg`da çıkan Vakit Gazetesine göre XX. yüzyılın başında Türkistan`da içtimai ve fikri hayat

Abstract

XX. yüzyılın başları, Türkistan'ın içtimai ve fikri hayatı açısından dikkat çekicibir dönemdi. Kısa süre önce Rus İmparatorluğu tarafından bölge ele geçirilmiş, toplumhayatını ilgilendiren birçok alanda değişimler yaşanmaya başlamıştı. Bu tezde,Türkistan'da yaşanan değişimler, araştırmacılar tarafından daha önce tamamıylakullanılmamış bir kaynak olan Vakit (1906-1918) gazetesi aracılığıyla açıklanmayaçalışıldı. Vakit'in 1907-1910 arasındaki nüshaları incelendi ve Türkistan'la ilgili yazılarLatin harflerine aktarıldı. Elde edilen yazıların yoğunluğu dikkate alınarak konubaşlıkları oluşturuldu. Dergi yazarlarının toplumun karakterine ve yaşamına ışık tutacakyazılarından ve Türkistan'la ilgili günlük haberlerden yola çıkarak hazırlanan bu tezde,Türkistan halkının söz konusu yıllardaki hayatı, eğitimi, alışkanlıkları, sorunları ortayakonulmaya çalışıldı. Türkistan halkı bölgelerindeki etnik çeşitliliğin getirdiğikarmaşayla, bölgeyi Ruslaştırmak amacıyla göçmenler yerleştiren Rus İmparatorluğu ilesorunlar yaşarken; bir yandan da çağın gerisinde kalmış hayat tarzı, eğitim ve kültürmeseleleri ile uğraşmak zorunda olduğu görüldü.

The early 20th century was a remarkable period with respect to Turkistan'ssocialand intellectual life. The region had been recently capturedby the Russian Empire, andchanges were occurring in many areas of the public life. In the present thesis, thechanges in Turkistan are explained through Vakit newspaper (1906-1918), which hasnot been used so far. The issues of Vakit between 1907 and 1910 were examined, andthe texts about Turkistan were transferred into Latin letters. Section headings weredecided by considering the density of the texts obtained. The thesis, which wascompiled based on the Vakit writers' articles that shed light on the society's characterand life, as well as daily news about Turkestan, attempts to reveal the life, education,habits and problems of the people of Turkestan in those years. The thesis reaches theconclusion that Turkistan during that period was not only having problems with theturmoil caused by the ethnic diversity of its people in different regions, andthe RussianEmpire, which tried to control the country's territory and settled immigrants in order toRussianize the country but also struggling with the country's lifestyle, education andculture issues that were behind the times.