Akdeniz ülkelerine giden doğrudan yatırımları belirleyen faktörler: Türkiye için bir panel veri analizi

Abstract

Herhangi bir ekonomideki yerleşik bir işletmenin başka bir ülkede uzun süreli bir ilişki kurmak amacıyla yaptığı uluslararası yatırımlar Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) olarak tanımlanmaktadır. Uygulamalı iktisat literatüründe DYY ile ilgili birçok çalışma bulunmasına rağmen, Türkiye'den giden DYY'leri ele almış çok fazla örnek bulunmamaktadır. Bu tezin amacı, öncelikle Akdeniz Ülkelerine giden doğrudan yabancı yatırımları belirleyen faktörleri açıklayarak, Türkiye'nin gönderdiği yabancı yatırımlar ile arasındaki ilişkiyi ampirik temellere dayandırmaktır. Özellikle ?Barselona Süreci? ile başlayan ve Akdeniz'de bir serbest ticaret bölgesi yaratmayı amaçlayan ?Akdeniz İçin Birlik? Projesi, AB ile Türkiye'nin de dahil olduğu Akdeniz Bölgesi arasında ekonomik liberalizasyona yönelik önemli bir adım olmuştur. Çalışmanın ampirik kısmında Akdeniz Ülkelerine giden DYY'lerin, bu ülkelerin gerçekleştirdiği ithalat ile pozitif yönlü bir ilişki içinde olduğu ortaya koyulmuştur. Ayrıca söz konusu ülkelerin kişi başına GSYİH, dış borç servis oranları ve sosyoekonomik faktörlerinin, DYY'leri belirleyen diğer önemli faktörler olduğu sunucuna ulaşılmıştır. Türkiye'den giden DYY'leri belirleyen faktörler ise başka bir ampirik çalışma ile test edilerek elde edilen ampirik sonuçlar açıklanmıştır. Bu konudaki ampirik sonuçlara göre, Türkiye'nin DYY gönderdiği ülkelerin hükümet istikrarı, yatırım profili, iç çatışmalar, uluslararası likidite oranları, dış borç servis oranları, kişi başına GSYİH, GSYİH büyüme oranları ve GSYİH içindeki cari hesap oranlarının yatırımları belirleyen önemli faktörler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The Union for the Mediterranean agreement, which aimed at achieving a free trade and direct investment area in the Mediterranean region was initiated specifically with the Barcelona Process. Turkey has become a member of this agreement recently with the objective to increase and deepen her economic relationships with the other member countries. The empirical literature provides vast amount of studies that search the factors behind foreign direct investment but studies which focus on direct investment outflows from Turkey are quite limited. Therefore, this thesis aims at analyzing the factors that affect foreign direct investment flows to Mediterranean countries and by basing on the empirical findings, the thesis aims at deriving some conclusions for the investment outflows from Turkey to Mediterranean countries. The main empirical finding in the study is that foreign direct investment to the Mediterranean countries and imports to the same region are complement to each other. Per capita GDP, foreign debt ratio and socio-economic factors were found to affect foreign direct investment inflows to the region. In case of Turkey, investment outflows, the stability of government, investment profiles, international liquidity, foreign debt service, per capita GDP, real growth and ratio of trade account deficit to GDP in the host country are found to affect investment outflows from Turkey.