Birinci kuşak antipsikotik, klozapin ve klozapin dışındaki diğer ikinci kuşak antipsikotikleri kullanan şizofreni hastalarının optik koherens tomografi sonuçlarının kontrol grubu ile karşılaştırılması

Abstract

Son yıllarda, invaziv olmaması, kolay uygulanması ve zaman kazandırması gibi özellikleri nedeniyle optik koherens tomografi (OKT), şizofrenideki nöronal dejenerasyonu araştırmak amacıyla çeşitli araştırmacılar tarafından kullanılmış ve sağlıklı kontrollere göre retinal yapılarda bazı değişiklikler tespit edilmiştir. Ancak, Antipsikotik (AP) ilaçların şizofrenideki OKT bulguları üzerine etkisi henüz aydınlatılmamıştır. Biz bu çalışmada, şizofreni hastalarının aldıkları AP tedavi alt grubunun OKT bulgularına etkisini incelemeyi amaçladık.Çalışma, Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi psikiyatri polikliniğinde Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) tanı kriterlerine göre şizofreni tanısıyla takip edilen; düzenli olarak birinci kuşak antipsikotik grubu (BKAG), ikinci kuşak antipsikotik grubu (İKAG) ve klozapin grubu (KG) olmak üzere üç farklı gruptan antipsikotik ilaç kullanan hastalar ve sağlıklı kontrollerden oluşturuldu. Bu geriye dönük çalışmada, hasta grubu aynı zamanda tedaviye dirençli şizofreni (TDŞ) ve tedaviye dirençli olmayan şizofreni (TDOŞ) diye iki ayrı gruba ayrıldı. Hasta kayıt sisteminden elde edilen sosyodemografik veri formu ve psikometrik ölçekler kullanıldı. Bir spektral OKT cihazı vasıtasıyla ölçülmüş, her iki göze ait retina sinir lifi tabakası (RSLT), ganglion hücre tabakası (GHT), iç pleksiform tabaka (İPT) ve koroid tabakası kalınlığı verileri incelendi. Sağlıklı kontrol grubu olarak hastalık tanısı olmayan ve ilaç kullanmayan kişiler alındı. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 paket programı kullanıldı ve istatistiksel anlamlılık düzeyi (p değeri) 0.05 ya da altı olarak belirlendi.İçleme ve dışlama kriterleri esas alınarak çalışmaya, 82 hasta (18 kadın, 64 erkek) ve 50 sağlıklı kontrol (18 kadın, 32 erkek) dâhil edildi. Her iki cinsiyet için de kontrol grubu ile hasta grubu arasında; BKAG, İKAG ve KG'nin kendileri arasında yaş açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu (p<0.05). Hasta grubunun eğitim ve çalışma durumunun kontrol grubuna göre daha düşük olduğu, medeni durum açısından da evlenmemiş olma oranlarının hasta grubunda daha fazla olduğu görüldü (p<0.05). TDŞ grubunda, TDOŞ grubuna göre bozukluk şiddeti göstergesi olan pozitif ve negatif sendrom ölçeği (PANSS) ve klinik global izlenim ölçeği (KGİÖ) skorları, yatış ve atak sayısı daha yüksekti (p<0.05). RSLT ve alt parametreleri açısından, hasta grubu ile kontrol grubu arasında; kontrol grubu ile TDŞ ve TDOŞ grupları arasında ve kontrol grubu ile BKAG, KG, İKAG arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar saptandı (p<0.05). Şizofreni hastalarında kontrol grubuna göre TDŞ grubunda daha belirgin olmak üzere GHT ve İPT açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanırken (p<0.05); BKAG, İKAG ve KG kendi aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmadı (p>0.05). Koroid tabakası kalınlığı açısından her iki göz için de İKAG'ın en yüksek değere sahip olduğu, kontrol, KG ve BKAG değerlerinin sırasıyla azalarak İKAG'ı takip ettiği, İKAG ile kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlılık bulunmadığı (p>0.05); İKAG ile KG ve BKAG arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu (p<0.05); kontrol grubu ile BKAG arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu (p<0.05) görüldü.Bulgularımız literatür eşliğinde değerlendirildiğinde; sosyodemografik verilerimizin, şizofreniye bağlı ortaya çıkan bilişsel ve sosyal işlevsellik kaybını destekler nitelikte olduğu görülmektedir. Tedaviye direnç, hastalık süreci ile ilişkili parametreleri olumsuz yönde etkilemektedir. RSLT alt parametlerinin hasta gruplarında kontrol grubuna göre farklı olması, aksonal dejenerasyonun bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Şizofreninin GHT ve İPT'de incelmeye neden olduğu, bu parametreler ile tedaviye direnç arasında negatif yönde ilişki olduğu görülmüştür. Bu bulgular şizofreninin nörodejeneratif bir bozukluk olduğunu ve yine bozukluğun şiddeti ile doğru orantılı olarak bu nöronal dejenerasyonun arttığını göstermeştir. İKAG, KG, BKAG arasında, GHT ve İPT açısından anlamlı fark olmaması, nöronal dejenerasyonun patofizyolojisinde kullanılan ilaçlardan ziyade hastalığın seyri ve şiddetinin daha önemli bir rol oynadığını düşündürmüştür. Koroid tabakası açısından, İKAG'ın kontrolden daha kalın, BKAG ve KG'den daha ince olması, İKA'ların metabolik parametreleri bozması ile ilişkilendirilmiştir. KG'de koroid kalınlığının İKAG ve kontrollere daha ince olması, klozapin kullanan hastaların tedaviye dirençli olması ve klozapinin antiinflamatuar özelliği ile ilişkilendirilmiştir. BKAG'ın koroid tabaka kalınlığının diğer ilaç alt gruplarına ve kontrol grubuna göre daha ince olması, BKA'ların literatürle de uyumlu olarak günlük pratikte İKA'lara yeterli cevap alınmadığında kullanılması, klozapine geçiş öncesinde bir ara basamak tedavisi gibi değerlendirilmesi ve hatta klozapine cevap vermeyen tedaviye dirençli şizofrenide yeniden BKA'ların kullanılması ile ilgili olabileceği düşünülmüştür.

In recent years, optical coherence tomography (OCT) has been used by various researchers to investigate neuronal degeneration in schizophrenia due to its features such as noninvasive, easy to apply and time-saving, and some changes in retinal structures have been detected according to healthy controls. However, the effect of antipsychotic (AP) drugs on OCT findings in schizophrenia has not yet been fully elucidated. In this study, we aimed to investigate the effects of AP treatment subgroup on OCT findings in patients diagnosed with schizophrenia.The study consisted of three subgroups of patients diagnosed with schizophrenia according to the Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disorders, 5th Edition (DSM-5) criteria and treated with the first generation antipsychotic group (FGAG), the second generation antipsychotic group (SGAG) and the clozapine group (CG) in the psychiatric outpatient clinic of Adiyaman University Training and Research Hospital. In this retrospective study, the patient group was also divided into two groups called treatment resistant schizophrenia (TRS) and non-treatment resistant schizophrenia (N-TRS). Sociodemographic data and psychometric scales obtained from the patient registration system were used. The thickness of the retinal nerve fiber layer (RNFL), ganglion cell layer (GCL), inner plexiform layer (IPL) and choroidal thickness for both eyes were measured using a spectral OCT device. As a healthy control group, patients who were not diagnosed with disease and who did not use drugs were included. SPSS 22.0 was used for data analysis and 0.05 or below has been accepted as significant (p value).Based on inclusion and exclusion criteria, the study included 82 (18 female, 64 male) patients, 50 healthy controls (18 female, 32 male). There was no a significant difference between the control group and the patient group and between FGAG, SGAG, and CG in terms of age for both genders (p<0.05). Education and work status of the patient group is lower than in the control group, the rate of being unmarried in terms of marital status was more frequent in the patient group (p<0.05). In the TRS group, the positive and negative syndrome scale (PANSS) and the clinical global impression scale (CGI) scores, the number of hospitalization, and attacks were higher than the N-TRS group (p<0.05). There were significant differences between the patient group and control group; between the control group and TRS, N-TRS groups; and between control group and FGAG, SGAG, and CG in terms of RNFL and its sub parameters (p<0.05). No significant difference was found between FGAG, SGAG, and CG (p>0.05) while there was a significant difference between the control group and the patients with schizophrenia group, more prominent in TRS, in terms of GCL and IPL (p<0.05). In terms of the choroidal thickness that SGAG has the highest value for both eyes; the choroidal layer thickness of control group, CG, and FGAG decreased with the same order. A non-significant difference between the SGAG and the control group (p>0.05), a significant difference between SGAG and CG, FGAG (p<0.05), a significant difference between control group and FGAG (p<0.05) were found.When our findings were evaluated and interpreted in the light of the literature, it is observed that our sociodemographic data support the loss of cognitive and social functioning due to schizophrenia. Resistance to treatment adversely affects the parameters associated with the disorder process. The fact that RNFL sub parameters were different in the patient groups compared to the control group was considered as an indicator of axonal degeneration. It was observed that schizophrenia caused thinning in GCL and IPL and there was a negative correlation between these parameters and resistance to treatment. These findings suggest that schizophrenia is a neurodegenerative disorder and this neuronal degeneration correlated with the severity of the disorder. The absence of a significant difference between FGAG, CG, and SGAG in terms of GCL and IPL suggests that the course and severity of the disorder play an important role in the pathophysiology of neuronal degeneration, rather than the AP drugs used. The presence of the choroidal layer thickness of SGAG was thicker than the control group, and the choroidal layer thickness of SGAG was less than FGAG and CG were associated with the deterioration of the metabolic parameters of the SGA use. Thinner choroidal layer thickness in the CG compared to the SGAG and control group was thought to be related to the patients with schizophrenia using clozapine had a resistance to the treatment and antiinflammatory properties of clozapine. Thinner choroidal layer thickness in the FGAG compared to the other drug sub groups and control group was associated with the use of FGAG in accordance with the literature in daily practice when there was not sufficient response to the SGAG, evaluation of an intermediate stage treatment prior to the switch to clozapine, and re-use of FGAs in TRS that did not respond to clozapine treatment.