Babadağ dokumacılığı ve ilçede üretilen düz dokumaların bazı özellikleri

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi BABADAĞ DOKUMACILIĞI VE İLÇEDE ÜRETİLEN DÜZ DOKUMALARIN BAZI ÖZELLİKLERİ Ebru ATICI ATEŞOK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi Anabilim Dalı (El Sanatları Bilim Dalı) Danışman: Doç. Dr. Zeynep ERDOĞAN Geçmişte konar-göçer teşekküllerin iklim ve coğrafi konum nedeniyle Denizli ve çevresine yerleşmeyi tercih ettikleri bilinmektedir. Yörenin göçebe yaşantısı ile iç içe olması ve yöresel bir nitelik taşıması dokumalara olan estetik beğeniyi artırmıştır. İşte bu estetik beğeniyi taşıyan dokumaları üreten dokumacılık merkezlerinden biri de Babadağ' dır. Yörükler, yaklaşık 800 sene önce yöreye yerleşmişler daha sonra ise Oğuz Türkleri havası, suyu güzel diye burayı mesken edinmişlerdir. İlçenin yerleşim yeri ve tabiat şartlan, hayvancılık yapmaya ve sınırlı bir şekilde bağ, bahçe tarımına elverişlidir. Bu durum sanki ilçe halkını yüzyıllardır dokumacılık yapmaya mecbur etmiştir. Babadağ'ın en önemli gelir kaynağı olan dokumacılık ilçe merkezinde devam etmektedir. Yörede üretilen mamuller; pike, çarşaf, ham bez, çeşitli örtüler, kanaviçe, sofra bezleri ve azda olsa havlu çarşaf ve polar battaniyelerdir. Bursa, Adana, Gaziantep, Denizli iplik fabrikalarından sağlanan pamuk ipliklere öncelikle kaynatma, ağartma, boyama, kurutma, bobin sarma işlemleri uygulanmaktadır. Dolapta çözgü çözme yöntemiyle elde edilen çözgü tezgaha taşınmakta ve çözgü pliklerine taharlama, gücülerden ve taraktan geçirme işlemlerinden sonra dokumaya başlanmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Babadağ dokumacılığının tarihsel gelişimi ve bugünkü durumu ile birlikte dokuma tekniğini oluşturan boya, bobin sarma, çözgü hazırlama, dokuma işlemi, bitirme işlemleri vb. gibi aşamalar ve kullanılan araçlar ayrıntılı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun yanında yörede üretilen düz dokumaların en, boy, kullanılabilir genişlik, çözgü-atkı sıklığı, kalınlık, metrekare ağırlık, çözgü ve atkı mukavemeti gibi bazı fiziksel özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada dokumaların raporlarına ilişkin bilgileri oluşturan dokuma şeması, renkli iplik sırası, tahar, ayaklatın gücülere bağlanma planı ve örgü şekli gibi özellikler de şematik halde sunulmuştur. Ayrıca dokumaları oluşturan çözgü ve atkı iplikleri üzerinde lif cinsi, numara, büküm ve kısalma oranlan gibi özelliklerde belirlenmeye çalışılmıştır. 2005, 129 sayfa Anahtar Kelimeler: El sanatları, dokuma, iplik, fiziksel özellik.

ABSTRACT Masters Thesis WEAVING AND SOME CHARACTERISTICS OF THE PLAIN WEAVES PRODUCED IN BABADA? Ebru ATICI ATEŞOK Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Home Economics (Handicrafts Sciences) Supervisor: Asoc. Prof. Dr. Zeynep ERDO?AN It is known that migrating groups in the past preferred to settle in Denizli and its surroundings because of its climate and geographical location. The vicinity's close interaction for nomadic life stile and several regional qualities attributed to the esthetic affinity shown to textiles. As you see, Babadağ is one of the manufacturing centers which has been holding this kind of affinity to textiles. Immigrants settled in the vicinity aproximately 800 years ago and Oğuz Turks chose this region as a settlement place for its fresh water and clean air. District's settlement places and natural sources were suitable for stockbreeding and in a limited way for vineyard and garden farming. This situation has made the district's people weave textiles for centuries as if they were forced to do it The textile industry which has been the most important revenue is still active in the district center. Textile products manufactured in the region are piques, sheets, raw cloths, several kinds of wraps, embroidery canvas, tablecloths and a limited number of towel sheets and polar blankets. The cotton threads provided from thread factories in Bursa, Adana, Gaziantep, Denizli are initially applied the processes of boiling, whitening, painting, drying and coiling up. The warp obtained through the method unraveling warp is taken to the loom and weaving is started by the processes of heddling to warp threads and heddling and reed draft In this research we tried to explainthe historical development of weaving in Babadağ, its recent situation and the steps of painting, coiling up, warping, waeving and finishing processes which form the weaving technique and also tools used during the process. It was determined some physical properties of the woven produced in the region such as, width, length, warp and weft setting thickness, weight in square meter, brekaing strength of warp and weft, tearing strenght In this research, it was also presented the weaving diagram referring plan of woven, coloured thread order, plans for drafting, denting and lifting and type of weaving. In addition, some properties of warp and weft threads such as kind of fiber, number, twist and shortening rates are also given. 2005, 129 pages KEY WORDS: Handicraft, weave fabric, thread, physical characteristic.