Tekirdağ koşullarında bazı çayır üçgülü ( Trifolium pratense L. ) varyetelerinin verim ve adaptasyonu

Abstract

ÖZET Tekirdağ koşullarında bazı çayır üçgülü varyetelerinin adaptasyonu ile verimlerini belirlemek amacıyla yapılan bu araştırma 1990-1991 yıllarında Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Değirmenaltı uygulama alanlarında yapılmıştır. Araştırmada çayır üçgülü (Trifolium praîense Z,,) 'nün dört ayrı Var. 'si {Arlington, Lakeland, Orbit, Jaguest) kullanılmış, deneme üç tekrarlanmalı olarak, tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Araştırmada varyetelerin kıştan çıkış, % 30-65 çiçeklerime döneminde bitki boyu, bitki ağırlığı, yaprak eni-boyu, çiçek/ kömeç, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, kuru madde, ham protein, ham kül, rutubet ve yağ oranlan, tohum verimi, 1000 tane ağırlığı, kömeç/ bitki, çiçek/ kömeç, meyve tutan çiçek sayısı gibi morfolojik ve agronomik özellikler incelenmiştir. Denemede ekimle birlikte dekara 5 kg Azot (N) gelecek şekilde % 18-46 terkipli Diamonyumfosfat (DAP) gübresi kullanılmıştır. Daha sonraki zamanlarda gübre uygulaması yapılmamış, deneme doğal şartlar altında sulanmaksızın yürütülmüştür. Deneme 1990 yılı Mart ayında kurulmuş ilk çıkış Nisan, 1990 'da görülmüştür. Eylül, 1990 'da hasat edilmiş, Ekim 1990'da Sonbahar biçimi ve Aralık 1990'da Kış biçimi yapılmıştır. Eylül, Ekim ve Aralıkta yapılan bu biçimler değerlendirmeye alınmamış, 1991 yılındaki ölçümler değerlendirmede esas olmuştur. Mart 1991 -'de bitkiler kıştan çıkışlarına göre değerlendirilmiştir. Bu yıl bitkilerin % 30-65 çiçeklenme döneminde, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında, olmak üzere. yem verimi için ota üç biçim yapılmıştır. Diğer bir grubun bitkileri ise tane verimi için Temmuz 'un ikinci haftası ve Ağustos 'un son haftası olmak üzere iki kere hasat edilmiştir.n Dört ayrı çayır üçgülü varyetesi ile yapılan deneme sonucuna göre Lakeland ve Jaguest varyeteleri kışa daha iyi dayanmıştır. Orbit ve Jaguest varyeteleri bitki boyu, yaş ot verimleri, sap kalınlığı ve yaprak eni-boyu gibi vegatatif dönemlere ait ölçümlerde diğer iki varyeteye göre daha üstünlük göstermiştir. Bu dönemde en yüksek yaş ot verimi Jaguest varyetesinden 1991 yılının ilk biçiminde 5233 kg/da, üç biçiminin toplamı olarak da Orbit varyetesinden 12600 kg/da ot verimi elde edilmiştir. En yüksek kuru ot verimi ise, dekara 1038.95 kg la Arlington varyetesinden elde edilmiştir. Kuru ot verimix kuru madde oranı, kömecin eni-boyu, çiçek/ kömeç, tohum verimi, meyve tutan çiçek sayısı gibi generatif ölçümlerde ise, Arlington başta olmak üzere Lakeland varyetesinden yüksek verimler elde edilmiştir. Protein oranı ve ham kül oranında Arlington başta gelirken, rutubet ve yağ oranlarında Jaguest ve Lakeland varyetelerinde yüksek oranlar elde edilmiştir.

Ill SUMMARRY This research was conducted in the Department of Field Crops, Faculty of Agriculture of Tekirdağ, University of Thrace in Turkey in 1990-1991 to study th determine of adaptation and yields of some red clover varieties. In research was used four red clover varieties {Arlington, Lakeland, Orbit, Jaguest) in experiment was used Randomized Black Design. In this research resistance to cold damace of varieties, plant hight in %30-65 flowering stage, plant weight, leaf width and lenght, flower/flower-head, green fodder yield, fodder yield, dry matter, crude protein, crude ash, maisture and oil ratio, seed yield, 1000 grain weight, flower-head/plant, the number of fruit provide flowers were investigated. In the experiment was used 5 kg/da N with Sown during flowering stage was not used fertilizer and irragation. The experiment was sown in Mart 1990 and the first seeding was observed in 1990. The plants were harvested in Ekim 1990. After fall cutting and winter cutting were made. The cutting in September, October and December was not determined. The measurment in 1991 was determined. In 1991 plants were cut for forage yield in June, July and August. The other plants were cut for seed yield in second week of July and the end of August. According to the experiment results, which have been done with four red clover varieties Lakeland and Jaguest were found resistance to cold damage. Orbit and Jaguest varieties were observed good results as to ather to varieti es for plant hight, green fadder, the highest green fodder yield was found in Jaguest variety (5.233 kg/da) in first cutting stoge in 1991. Total green fodder yield was obtained from Orbit variety with 12.600 kg/da. The highest- diy fodder yield wasIV found in Arlington variety (1038.95 kg/da). According to the dry fodder yield, dry matter ratio, flower-head with and lenght, flower/flower-head, seed yield number of fertilite flowers were found the highest yields in Arlington and Lakeland variety. The highest protein ratio and crude ash ratio were found in Arlington variety. The highest moisture and oil ratio were observed in Jaguest and Lakeland varieties.