Hemorajik şok ve reinfüzyon sonrası gelişen organ hasarında serbest oksijen radikalleri ve nitrik oksitin rolü

Abstract

ÖZET Hemorajik şokta, kan kaybına bağlı olarak yetersiz doku perfüzyonu sonucu vital organlarda hasar meydana gelir. Kan kaybı miktarına göre hastalara hızlı kan transfüzyonları yapılmakta, kan akımı yeniden temin edilmeye çalışılmaktadır. Sonuçta hastalarda önce iskemi ardından da reperfuzyon hasan gelişmektedir. Bu çalışmada köpeklerde derin hemorajik şok ve reinfüzyona bağlı santral organ hasarına NO 'in etkilerini araştırmak, ayrıca NO ile SOD, CAT ve GSH-Px arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçladık. Bu çalışma 26 adet Mongrel cinsi köpekte uygulandı. Köpekler ortalama arter basıncı 35 mmHg olana kadar kanatıldı ve bir saat süre ile şokta bekletildiler. Köpekler randomize olarak 3 gruba ayrıldı. Şok süresinin 5 5. dakikasında kontrol grubundaki köpeklere (n=10) 10 mi %0.9'luk serum fizyolojik, NO grubundaki köpeklere (n=8) 250mg/kg dozda L-arginin, L-NAME grubundaki köpeklere ise (n=8) 25mg/kg dozda L-NAME intravenöz olarak verildi. Şok sonrası kanatılan miktardaki kan köpeklere geri verildi. Köpeklerden deney öncesi, bir saatlik şok sonrası ve reinfüzyondan 2 saat sonra kan ve doku örnekleri alındı. İstatistiksel karşılaştırmada biokimya, enzim, nitrit ve nitrat düzeyleri için ANOVA, histopatolojik sonuçlar için Chi Square testi kullanıldı. L-arginin verilmesi ile ortalama arter basıncmda az bir düşme, L- 64NAME verilmesi ile önemli bir artış görüldü. Hemorajik şok sonrası L-arginin verilmesi şoka bağlı gelişen böbrek fonksiyonlarındaki bozulmayı ve myokard hasarını anlamlı olarak arttırdığı tespit edildi (p<0.05). L-arginin' in şok ve reinfuzyona bağlı karaciğer ve ince barsaklardaki hasan azalttığı tespit edildi. L-arginin endojen serbest radikal gidericilerin eritrosit içi ve karaciğer dokusundaki düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı azalmalara neden oldu (p<0.05). Sonuç olarak NO hemorajik şokta kalp ve böbreklerde hipoperfüzyonunu arttırarak hasara neden olurken karaciğer ve barsaklarda muhtemelen mikrosirkülasyonu düzenleyerek koruyucu etkiye sahiptir. NO sentezinin inhibisyonu ise reperfuzyon hasarını daha da şidddetlendirmektedir. 65

SUMMARY Hemorrhagic shock is insufficient tissue perfusion due to blood loss which results in destruction of vital organs. The patients undergo fast blood transfusions according to the amount of blood loss in order to maintain the decreased blood flow. As a result, initial ischemia is followed by reperfusion injury. In this study, we aimed to observe the effects of NO on central organ injury in dogs due to severe hemorrhagic shock and reinfusion, and the relations between NO and GSH-Px, CAT and SOD. Twenty six Mongrel type dogs were used in this study. The dogs were let bleed till the arterial blood pressure fell to 35 mmHg and they were kept in shock for an hour. Three randomized groups were formed. The control group (n=10) received 10 ml 0.9% sodium chloride, the NO group (n=8) received 250 mg/kg L-arginine and L-NAME group (n=8) received 25 mg/kg L-NAME intravenously in the 55th minute of the hemorrhagic shock. After the shock period, the shed slood was returned. Blood and tissue samples were taken before experiment, after one hour of shock and two hours after the reinfusion. The biochemical results, enzyme, nitrite-nitrate levels were compared with ANOVA test and Chi Square test was used for the evaluation of histopathological results. The mean arterial pressure fell after the infusion of L-arginin, 66whereas L-NAME infusion resulted in significant increase of blood pressure. The infusion of L-arginin after hemorrhagic shock was found to increase myocardial injury and renal dysfunction developing secondary to shock (p<0.05). L-arginin was found to decrease hepotocyte and intestinal injury secondary to shock and reinfusion. L-arginin caused significant decrease of endogenous free radical scavengers within erythrocytes and liver tissue (p<0.05). As a result, NO infusion in hemorrhagic shock caused renal and myocardial injury by increasing hypoperfusion and had protective effect on liver and intestinal tissue probably by adjusting the microcirculation. Whereas inhibition of NO synthesis aggravated reinfusion injury. 67