Demirözü (Bayburt) güneydoğusunun jeolojisi

Abstract

Bu çalışma Demirözü (Bayburt) güneydoğusuna ışık tutmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanında en yaşlı litostratigrafik birim Pulur metamorfitleridir. Temeli oluşturan ve Permo-Karbonifer öncesi yaşlı olarak kabul edilen bu metamorfitler gnayslar, amfibolitler, şistler ve metakuvarsitleri içerir. Bu nıetamorfik temel yer yer diyabazlar ve kuvarslı mikrodiyoritler tarafından kesilmiştir.Plajioklaslı peridotit, serpantinit ve gabrolardan oluşan (Gabroik ve Ultramafîk Kayaçlar) kayaç topluluğu Güçlü köyünün 2,5 km kuzeyinde kuzeye doğru bir bindirme ile Pulur metamorfîtleri üzerine itilmişlerdir. Pulur nıetamorfik kayaçlan açısal uyumsuzlukla çakıltaşı, kumtaşı, süt taşı, kiltaşı kömür band ve merceklerini içeren Ağgi formasyonu tarafından üstlenir. Ağgi formasyonu üzerine düşey yönde geçişti olarak Hamurkesen formasyonunun volkano-tortul serisi gelmektedir. Bunun yamsıra çalışma alanında Liyas yaşlı kırmızı renkli Anmıonitico-rosso fasiyesinde kireçtaşı tesbit edilmiştir. Liyas yaşlı Hamurkesen formasyonu genellikle kumtaşı, kumlu kireçtaşı, kil taşı, çamurtaşı, marn, tüf, tüfit agromera, volkanik breş ardalanmasındon oluşmaktadır. Bu volkano-tortul seri andezit (Paharlı Tepe Andeziti), ve kuvarslı mikrodiyorit (Ziyaret Tepe Kuvarslı Mikro Diyoriti) gibi, yan derinlik ve volkanik kayaçlar tarafindan kesilnıiştir.Çalışma alanındaki en genç birimi ise Kuvatemer yaşlı alüvyonlar oluşturmaktadır. İnceleme alanında bölgesel metamorfizma, hidrotermal metamorfizma (hidrotermal alterasyon) kataklastik metamorfizma olmak üzere üç metamorfizma çeşidi tesbit edilmiştir.Aynca Paleozoik yaşlı Pulur metamorfitlerinden ve Liyas yaşlı Hamurkesen formasyonuna ait volkano-tortul seriden alınan çatlak ölçüleri değerlendirilerek deformasyon yapılanın olşturan ana deformasyon kuvveti doğrultusunda Penno-Karbonifer öncesinden Liyas sonuna kadar saat göstergesinin tersi yönünde 3° lik bir rotasyon tesbit edilmiştir. Yörede önemli bir ekonomik potansiyel yoktur. Anahtar Kelimeler: Litostratigrafi, Metamorfizma

This study has been earned out for sheedding light on the geology of the south eastern part of Demirözü (Bayburt). The oldest lithostratigraphic unit in the study area is the Pulur methamorphics. This Pre Permo-Carboniferous aged methamorphic basement consists of gneisses, amphibolites, various sachists and metaquartzites. The methamorphic basement is crosscut at different places by diabases and quartz micro-diorites.In the northern part of the study area, this aggragate of gabbroic and ultramaphic rocks (made of peridotites, serpentinites, and gabbros) are thrusted upon the upper surface of the Pulur methamorphics on the northern direction. The methamorphics are overlain with an angular disconfbrmity by the Aggi formation which is composed of gravel stone, sandstone, siltstone, claystone and coal intercalations. In the perpendicular direction, volcano sedimentary series of the Hamurkesen formation comes transitively on the Aggi formation. In addition to this, red limestones of Lias containing Ammonitico - Rosso Fades have been determined in the study area. The Hamurkesen formation consists generally of the alternation of sandstone, limestone, siltstone, claystone, mudstone, marl, tuff, tuffite, aglomera and volcanic breccia. This volcano-sedimentary series is crosscut by volcanic and subvolcanic rocks, such as andesite and quartz microdiorite, respectively.The youngest unit in the study area is aluviums of the Quaternary age. In the study area, three different types of methamorphism, regional methamorphism, hydrothermal methamorphism (hydrothermal alteration) and cataclastic methamorphism were determined. Furthermore based on the assessments of the measurements of the cracks on the Paleozoic age Pulur metamorphites and the Lias age volcano sedimentary series of Hamurkesen formation, a three degree of rotation on the opposite of clockwise direction within the main deformation direction from Pernio - Carboniferous to the end of Lias has been determined in the study area.No economic occurrence within the study area. Key words: Lithostratigraphy, metamorphism.