Elmaalan (Arsin-Trabzon) yöresinde masif sülfid mineralizasyonları üzerinde gelişen toprakların element dağılımının incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Elmaalan (Arsin-Trabzon) yöresindeki potansiyel masif sülfît mineralizasyonlan üzerinde gelişen toprak örnekleri ve cevherli zonları gösteren elementlerin en iyi cevap verdiği tane boyutu incelenmiştir. Çalışma alanının tabanında Jura-Alt Kretase yaşlı Pontid Alt Bazik Karmaşığı yer almaktadır. Bu birimin üzerine uyumsuz olarak Üst Kretase yaşlı cevherli dasitler ile mor dasitler gelmektedir. Mor dasitler yine aynı yaşlı Bilenler Bazaltı tarafından kesilmektedir. Tüm bu birimler ise uyumlu olarak Üst Kretase yaşlı volkano-tortul seri tarafından örtülmektedir. Yörede en genç birimi Kuvaterner yaşlı alüvyonlar oluşturmaktadır. İnceleme alanından 140 adet toprak örneği alınmış ve -80 ve -200 meş tane boyutunda Pb, Cu, Zn, FeO ve MnO analizleri yapılmıştır. Korelasyon katsayıları hesaplanarak Pb artarken Cu konsantrasyonunun azaldığı, Zn konsantrasyonunun ise daha az artığı görülmüştür. Çalışılan toprağın limonit, kil ve organik maddelerce zengin olduğu belirlenmiştir. Pb, Cu, Zn, FeO ve MnO'in olasılık grafikleri çizilerek temel değer, eşik değer ve anomali kontrastları hesaplanmış ve Zn elementinin en yüksek kontrastı verdiği tespit edilmiştir. Eşik değere göre anomali haritaları çizilerek en yüksek konsantrasyon değerleri Elmaalan'ın güney batısında bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Toprak jeokimyası, tane boyutu, cevherli dasit, masif sülfit. V

SUMMARY Distribution of some elements in different grain size fractions of potential massive sulphide mineralization around Elmaalan (Arsin - Trabzon). In this study, soil samples developed on potential massive sulphide mineralization and the best grain size that corresponds to elements which show to mineralization zones around Elmaalan (Arsin - Trabzon) has been investigated. Basement rocks are made up of Pontid Lower Basic Complex of Jurasic- Cretaceous age. These are disconformably overlain by ore-bearing dacite and purple dacite. The purple dacite are cut by Bilenler Basalt. These units are conformably overlain by a volcano - sedimantary series of Upper Cretaceous age. The youngest unit is alluvium of Quaternary age. 140 soil samples are taken in the study field and Pb, Cu, Zn, FeO and MnO concentrations are determined at the both -80 and -200 mesh sized grain fractions. Pb values incrase while Cu values decrease. Zn indicates some degree of positive correlation with Pb. In conclusion, the soils are composed mainly of clay, limonite, and organic matter. Of the elements investigated, Zn shown the best contrast. And anomalies are to the southwest of Elmaalan was delineated as a result of their geochemical survey. Key words: Soil geochemistry, grain size, ore-bearing dacite, massive sulpfide. VI