Göl kamışından soda-hava yöntemiyle kağıt hamuru üretim koşullarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, s.oda-oksijen yönteminde kullanılan oksijen yerine ucuz ve bol bulunan ve temiz bir delignifikasyon maddesi olan atmosferik hava kullanılmıştır. Materyal olarak ülkemizde sulak alanlarda doğal olarak yetişen ve yıllık 200.000 ton endüstriyel olarak değerlendirilebilir potansiyeli olan göl kamışı seçilmiştir. İki aşamalı olarak yürütülen çalışmada birinci olarak, göl kamışını oluşturan lifsel yapıdaki hücrelerin boyutları ölçülerek kağıtçılık açısından önemli bazı değerleri hesaplanmıştır. Ardından göl kamışı saplarının kimyasal bileşimi belirlenmiştir. İkinci aşamada, Soda-hava kombinasyonu ile göl kamışı saplarından kağıt hamuru üretiminde optimum şartlan belirleyebilmek için hamur verimi ve kalitesi üzerinde etkili önemli parametreler değiştirilerek toplam 22 adet pişirme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulguların istatiksel değerlendirilmesi ile en uygun pişirme koşulları aşağıdaki gibi belirlenmiştir. Tam kuru sap ağırlığına oranla NaOH oranı: % 20 Pişirmede uygulanan maksimum sıcaklık : 120°C Maksimum sıcaklıkta pişirme süresi : 120 dakika Kazana uygulanan hava basıncı : 7 kg/cm2 Çözelti/sap oranı : 5/1 Sonuçta geleneksel soda yöntemine göre, soda-hava kombinasyonu ile daha yüksek verimli ve daha açık renkli hamurların elde edilebileceği anlaşılmıştır. Ayrıca elde edilen hamurların kalite özellikleri yapraklı ağaç odunlarından elde edilen hamurlara benzer bulunmuştur. Kısa liflere sahip bu hamurların kağıt formasyonunun düzeltilmesi amacıyla farklı kağıt türlerinin imalinde katkı hamurları olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Göl kamışı, Phragmites communis, Soda-hava delignifikasyonu, Soda pişirmesi, Kağıt hamuru, Kağıdın direnç özellikleri VI

SUMMARY DETERMINATION OF SODA-AIR PULPING CONDITIONS OF REEDS (Phragmites communis L.) In this study, soda oxygen process modified by using atmospheric air which is present in nature in abundance and is a no cost and a clean delignification apant, instead of oxygen in sodaoxygen pulping Reeds which grow in the wetlonak of west Anatolia and has 200.000 tons industrially available potantial, were chosen as pulping material. This study carried out in two stages. Firstly, sized of the filorous elements macenated from reed were measured and important ratios for papermaking were calculated. Then it was determined chemical composition of reeds. Secondly, in order to determination of optimum soda-air pulping conditions of reeds, effective pulping parameters on yield and pulp quality were changed and total 22 cooking expariments were mode. After statistical evaluations of the findings obtained, optimum pulping conditions were found as follows: NaOH charge on o. d. reed : 20 % Max temperature : 120°C Pulping time at maximum temperature : 120 minutes Air pressure : 7 kg/cm2 Liquor to reed ratio : 5/1 Consequantly, it was find out that pulping with soda-air combination of reeds gave higer pulp yied and more bright pulp than conventional soda pulp. In addition, soda-air pulps of reeds shawed some pulp quality compared with hard-wood pulp. It was concluded that the sodaair read pulps with short fibers may give good paper formation and may be eazily utulised in liev of hardwood pulp. Key words: Reed, Phrogmites communis, soda-air delignification, Soda pulping, Pulp properties, Stragth proparties of paper. IX