Zigana granitoyidi`nin (Maçka-Trabzon) mineralojik ve jenetik açıdan incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma sırasında, Türkiye'nin Kuzeydoğusunda yer alan Sümelâ (Maçka- Trabzon) güney yöresindeki litolojik birimlerin konumları ve mineralojik özellikleri incelenmiştir. Ayrıca yörede yüzeylenmiş olan genç granitoyid fasiyeslerinin petrolojik özellikleri tesbit edilerek bu kayaçlar için j enez belirleme yoluna gidilmiştir. Çalışma sahasının temelini Liyas yaşlı andezit, bazalt ve piroklastitlerinden meydana gelen Hamurkesen Formasyonu oluşturur. Bu birim üzerine Dogger-Alt Kretase yaşlı Berdiga Formasyonu'na ait mermerler gelir. Bu birimleri sırası ile, Üst Kretase yaşlı dasit ve dasitik piroklastitlerden oluşan Kızılkaya Formasyonu ve yine Üst Kretase yaşlı andezit, bazalt ve piroklastitlerinden oluşan Çatak Formasyonu takip eder. İnceleme alanının en üst kısmında ise Eosen yaşlı granitoyid türü kayaçlarından meydana gelen Zigana Granitoyidi yer alır. Ayrıntılı modal analizi yapılan granitoyidin genellikle az silis içerikli, kuvarslı monzodiyorit, kuvarslı monzonit, monzonit ve biraz daha fazla silisli, granit, granodiyorit, tonalit gibi iki kayaç grubundan oluştuğu anlaşılmıştır. Kayaçlardan yapılan modal ve kimyasal analizlerden elde edilen sonuçlar birbirleriyle uyumludur. Petrolojisi ayrıntılı olarak incelenen Zigana Granitoyidi 'nin daha çok magmatik süreçteki yeri ve jeokimyasal özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Olgun magmatik yay ortamında geliştiği anlaşılan Zigana Granitoyidi 'nin, genellikle I-tipi, kalk alkali özelliklidir. Elde edilen bulgulara göre, yörede, Eosen sürecinde, yoğun bir magmatik hareketin olduğu ve bu magmatik faliyetin magmatik yay ortamında geliştiği anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Zigana Granitoyidi, Kalk alkali, Piroklastik, Magmatik yay VI

SUMMARY MINERALOGICAL AND GENETICAL INVESTIGATION OF ZİGANA GRANITOID (MAÇKA-TRABZON) During this study, the stratigraphic positions and mineralogical characters of lithological units located at the southern part of Sumelâ (Maçka- Trabzon), Northeastern Turkey, have been investigated. The origin of granitoid rocks which is the youngest unit in this region has been examined by determining petrological characters of these rocks. Hamurkesen Formation which consists of pyroclastics and andesite-basalt of Lias- age, forms the basement for the study area. This unit, underlies the marbles of Berdiga Formation of Dogger-Lower Cretaceous age. The following units in decreasing order of age are the Kızılkaya Formation which consist of dacitic pyroclastics and dacite of Upper Cretaceous age and the Çatak Formation which is composed of andesite-basalt and pyroclastics of Upper Cretaceous age. In the upper most part of the study area, Zigana Granitoid, composed of granitoid rocks of Eocene age is observed. After detailed modal analysis, it has been found that the granitoid consists of two main groups as less silica containing group quartz monzodiorite, quartz monzonite, and monzonite; and more silica containing group granite, granodiorite, tonalite. These modal- mineralogical variation result in the variations in the chemistry of rocks. In general, the position in magmatic process and geochemical characters of Zigana Granitoid has been studied. It has been determined that Zigana Granitoid had an I-type calc alkali magma type which is considered to be developed in a mature magmatic arc Finally, it has been found that there was an intense magmatic activity in this region, in Eosen age and this magmatic activity has been developed in a magmatic arc enviroment. Key Words: Zigana Granitoid, Calc alkali, Pyroclastic, Magmatic arc VII