Marmara Finansal Okuryazarlık Programı`nın Geliştirilmesi ve İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Becerilerine Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, ilkokul öğrencileri için Marmara Finansal Okuryazarlık Programı geliştirilmiş ve programın öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına etkisi incelenmiştir. Çalışmada, karma araştırma yöntemlerinden nicel yöntemin hakim olduğu iç içe desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmında yarı deneysel desen, nitel kısmında ise durum çalışması deseni tercih edilmiştir. Çalışmada nicel veri toplama aracı olarak, öğrencilerin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarındaki değişimi incelemek amacıyla `Marmara Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği` ve `Akademik Başarı Testi` geliştirilmiştir. Nitel veri toplama aracı olarak ise program ve program uygulamalarını değerlendirmek amacıyla `Öğrenci Günlükleri` ve `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu` kullanılmıştır. Çalışma, 2019-2020 eğitim öğretim yılının birinci döneminde İstanbul ili Bağcılar ilçesinde yer alan Abdurrahman Nermin Bilimli İlkokulunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın uygulandığı deney grubu, MEB Sosyal Bilgiler programı `Üretim, Dağıtım ve Tüketim` öğrenme alanının işlendiği kontrol grubu (KG1) ve normal programına devam eden kontrol grubu (KG2) olmak üzere üç gruptan oluşmaktadır. Deneysel uygulamalar, nicel ve nitel verilerin toplanmasıyla birlikte 10 hafta sürmüştür. Çalışmadan elde edilen nicel veriler SPSS 22.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçlara göre, deney grubu öğrencilerinin finansal okuryazarlık tutum ve davranışları ile akademik başarılarına ilişkin son test puanlarının kontrol gruplarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı'nın öğrencilerin finansal bilgilerini artırma ve olumlu finansal tutum ve davranış kazandırma açısından MEB Sosyal Bilgiler öğretim programına kıyasla daha yüksek bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Çalışmanın nitel verilerinden elde edilen sonuçlar, öğrencilerin finansal okuryazarlık becerilerindeki olumlu değişimi desteklemektedir. Elde edilen sonuçlara göre, Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ile finansal eğitim alan öğrencilerde para hakkında konuşma, istek ve ihtiyaç ayrımı yapabilme, tutumlu olma, birikim yapma ve bilinçli tüketici davranışı sergileme gibi tutum ve davranış değişiklikleri veliler ve sınıf öğretmenleri tarafından gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin, velilerin ve sınıf öğretmeninin Marmara Finansal Okuryazarlık Programı ve uygulamaları hakkındaki görüşlerinin olumlu olduğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen veriler genel olarak değerlendirildiğinde ise erken yaşta verilen okul temelli finansal eğitimin finansal bilgi, tutum ve davranış kazanımı üzerinde olumlu etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.

In this study, Marmara Financial Literacy Program was developed for primary school students and the effect of the program on students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic success was examined. In the study, nested design, which is dominated by quantitative method, is used. As a quantitative data collection tool in the study, `Marmara Financial Literacy Attitude and Behavior Scale` and `Academic Achievement Test` were developed to examine the change in students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic achievement. As qualitative data collection tools, `Student Diaries` and `Semi-Structured Interview Form` were used to evaluate the program and program implementations. The study was carried out in the first semester of the 2019-2020 academic year in Abdurrahman Nermin Bilimli Primary School in Bağcılar, Istanbul. The study group consists of three groups: the experimental group in which the Marmara Financial Literacy Program is applied, the control group in which the learning area of the MEB Social Studies program `Production, Distribution and Consumption` is studied (KG1) and the control group that continues the normal curriculum (KG2). According to the results obtained from the quantitative data of the study, the Marmara Financial Literacy Program has improved and changed students' financial literacy attitudes and behaviors and their academic achievements positively. Compared to the MEB curriculum, the Marmara Financial Literacy Program has been found to have a high impact on students gaining financial knowledge, attitude and behavior. The results obtained from the qualitative data of the study support the positive change in students' financial literacy skills. According to the results, it was determined that there were attitudes and behavior changes in students such as talking about money, being able to discriminate between demands and needs, being thrifty, saving and exhibiting conscious consumer behavior, and these changes were also observed by parents and classroom teachers. In addition, it was observed that the opinions of the students, parents and classroom teachers about the Marmara Financial Literacy Program and its applications were positive. When the data obtained from the study are evaluated in general, it is concluded that school-based financial education given at an early age has a positive effect on financial knowledge, attitude and behavior acquisition.