Meşhur Osmanlı sûfîlerinden Üftâde (1490-1580) ve Hâl-i Tarîkat isimli eseri (metin transkribe ve tahlîli)

Abstract

Osmanlı Tarihi'nin önemli simalarından, Celvetiyye tarikatinin piri Mehmed Muhyiddin Üftâde; tasavvuf tarihimizin önemli simalarından biridir. Kendisinin tasavvuf geleneğimize hediyelerinden biri müridi ve halifesi Aziz Mahmud Hüdayî, bir diğeri ise Hüdâyî ile aralarındaki sohbetlerden müteşekkil bir eser olan ?Vâkıât-ı Üftâde?dir.Eserin tamamının günümüz harflerine aktarımı henüz yapılmamış olup, içinden küçük seçmeleri ihtiva eden birkaç küçük çalışma mevcuttur. Bizim üzerinde çalıştığımız ve ?Hâl-i Tarikat? ismini taşıyan 47 varaklık metin de Vâkıât'ın içinden yapılan seçmelerden ibarettir. Hakkında hiçbir bilgiye ulaşamadığımız Ebu'l-Hasan er-Rifâî isimli bir zata ait bu seçki, Üftâde Hazretleri'nin tasavvufun birçok meselesine ilişkin kısa da olsa görüşlerini yansıtması bakımından önemlidir.Bir giriş, üç ana bölüm ve bir sonuç bölümünden oluşan çalışmanın giriş bölümünde kısaca Bursa'da tasavvuf kültürü ve Üftâde'nin bu kültürdeki yeri ve vâkıât geleneğinden bahsedilmiş, birinci bölümde Üftâde hakkında genel bilgiler verilmiş, ikinci bölümde eserin günümüz harflerine aktarılan metni sunulmuş, üçüncü bölümde ise günümüz harflerine aktarmış olduğumuz eser bağlamında Üftâde'nin tasavvufî düşünceleri ele alınmıştır. Çalışmamız, genel bir değerlendirme ile sonuçlandırılmıştır. Eserin Osmanlı Türkçesi ile yazılmış orijinal hali ise çalışmamızın hemen sonunda, ek olarak sunulmuştur.

One of the most important personages of Ottoman History, Sage of Celvetiyye Dervish Order, Mehmed Muhyiddin Üftâde is one of the most important personages of our Islamic Sufism History. One of his follower, his khalife, one of his presents to our Islamic Sufism Aziz Mahmud Hüdayî, and his another present is ?Vâkıât-ı Üftâde (His work)? which includes talking, conversation with Hüdâyî.Whole work has not translated into our current language; there is only a few small works including little selections. Our current study, ?Hâl-i Tarikat (Situation of Islamic Sufism)? including 47 sections includes selections. Those selections belong to Ebu?l-Hasan er-Rifâî whom we don?t have any information about; but this work is important because of reflecting views of Hadrati Üftâde about many points of Islamic Sufism even they are brief.The study includes one introduction, three main sections and one conclusion sections; the introduction section included briefly Islamic Sufism culture in Bursa, place of Üftâde in this culture and vâkıât tradition; the first section included general information about Üftâde, the second section included text of work that was translated into current language, the third section included Islamic thoughts of Üftâde based to his work that was translated into current language. Our study has been concluded by a general assessment. The Original of work in Ottoman Turkish has been presented at the end of our study as annex.