Kaynak tabanlı maliyetleme

Abstract

ÖZET Üretim teknolojisinde meydana gelen büyük gelişmelere paralel olarak, üretim yaklaşımlarında da meydana gelen önemli değişiklikler sonucunda bu günün ileri üretim ortamları ortaya çıkmıştır. İleri üretim ortamları işletmelerin tüm fonksiyonlarını etkilediği gibi maliyet muhasebesi sistemlerini de önemli ölçüde etkilemiştir. Mamul ve üretim tekniklerindeki hızlı değişim, standartların da sık sık değiştirilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu da geleneksel standart maliyetlemenin, ileri üretim ortamlarında, mevcut üretimi değerlendirmede çok yararlı kriterler vermemesine neden olmaktadır. Bu nedenle ileri üretim ortamlarında standart maliyetleme geleneksel maliyetlemeden farklı olarak düzenlenmiş ve uygulama yapılmıştır. Geleneksel maliyetleme sistemlerinde belirlenen standart mamul maliyetleri ile ileri maliyetleme yöntemlerinden kaynak tabanlı maliyetlemede saptanan standart mamul maliyetleri arasında; kapsanan maliyetler, doğru mamul maliyeti, objektif ölçülerin esas alınması gibi açılardan önemli farklılıklar vardır. İleri üretim ortamlarında, ileri maliyetleme yöntemleri ile geleneksel maliyetleme sistemleri arasındaki en önemli fark standart mamul maliyeti içinde yer alan kaynak ve faaliyet maliyetlerinde ortaya çıkar. İleri maliyetleme yöntemlerinde mamulün standart maliyeti içinde tüm işletme maliyetleri vardır. Ancak geleneksel sistemde yalnızca üretim faaliyeti maliyetleri vardır. Ayrıca geleneksel sistemde mamulün direkt maliyeti içinde sadece ilk madde ve malzeme, direkt işçilik maliyeti varken, ileri maliyetleme yöntemlerinde, bunların yanında enerji, yardımcı malzeme, basınçlı hava vs. kaynakların maliyetleri mamulün direkt maliyeti içinde yer alır. Maliyet yönetim sisteminde amaç, yönetime zamanında ve uygun bilgi sağlamaktır. Doğru fiyat tespiti, birçok işletme kararının verilebilmesi üretim faaliyetlerinin etkin bir şekilde yürütülüp yürütülmediğine bağlıdır. Maliyet yönetiminde sağlıklı birim maliyetinin hesaplanabilmesinde kullanılan yöntemlerden biriside Kaynak Tabanlı Maliyetleme Yöntemidir. Günümüz rekabet koşullarında, son derece stratejik bir bilgi özelliğine sahip mamulün ticari tam birim maliyetini objektif ölçüler kullanarak doğru bir şekilde belirlemeyi amaçlayan bu yöntem ; Türk bilim dünyasında ortaya konmuş bir maliyet sistemi olarak geliştirilerek dünya literatüründe yerini almayı amaçlamaktadır. IX ^

SUMMARY RESOURCE BASED COSTING KEYWORDS (COST ACCOUNTING, MANUFACTURING) Advanced manufacturing environments have occured as a result of great developments and improvements which come into existence in the field of manufacturing technology and approaches to production. Advanced manufacturing environments affect the firm's both total functions and cost accounting considerably. The rapid developments in the product and production techniques caused standarts to change frequently. Because of this fact, traditional standart cost can't provide information about production in the advanced manufacturing environments. For this reason, at the advanced manufacturing environments standart cost is arranged and carried out different from the traditional cost. In traditional cost systems, standart product cost is estimated, advanced manufacturing cost methods are used to estimate resource based costing and standart product cost. Therefore there is a difference between them. At the advanced manufacturing envirnments, the difference between advanced costing methods and traditional costing systems is seen in resource and activity cost within the standart product cost. In the advanced costing methods, there is total cost of the company within the product's standart cost. But in traditional systems, there is only production cost. In addition, whereas in traditional systems there are only materials and direct labor cost within the product's direct cost, in advanced cost methods besides materials and direct labor cost, there are energy, supplementary material, pressured air etc. resource cost in the product's direct cost. In cost management systems, the aim is to provide proper information to the management on time. To fix proper prices, make decisions depend on whether firms carry out manufacturing activities efficiently. Resource Based Costing method is used to calculate unit cost in cost management. In the increased competition conditions, this method aims to estimate product's exact unit cost using objective techniques and it also aims to take place in global literature as a cost system which is invented and developed by Turkish Economy Science.