Kur`an-ı Kerim`de şehadet kavramı

Abstract

ÖZET Şehâdetin temel/kök anlamı `hazır olmak`tır. Kök anlamının dışında ikrar etmek, yemin etmek, şahitlik etmek, tasdik etmek, idrak etmek...gibi anlamlan da ifade etmektedir. Kur'an-ı Kerim'de şehâdet çeşitli açılardan diğer bir takım kelime ve kavramlarla anlam bağlantı içerisinde olmuştur. Şehâdetin diğer kelimelerle olan ilişkisi üç şekilde olmuştur. Birincisi `hazır olmak` ve `ilim` ile olan eş-anlam ilişkisidir, ikincisi `gayb`, `ketm` ve `istitâr` ile olan zıt-anlam irtibatıdır. Üçüncüsü ise şehâdetin `gaflet`, `kıst-adalet` ve `ez-zûr` kelimeri ile olan, zıt-anlam ve eş-anlam ilişkisine dayanmayan bir irtibattır. Kur'an sistematiğinde şehâdetin anlam alanında bir genişlemenin olduğu göze çarpmaktadır. Şehâdet Kur'an'da ilk anlamı olan `hazır olma`nın yanısıra melek, Allah yolunda öldürülen müslüman, peygamber, hesap günü, mahşer, şahitlik etmek... gibi tam on yedi anlamda kullanılmıştır. Şehâdet varlıklara nispeti açısından değerlendirildiğinde, başta Yaratıcı'nın (Allah Teâlâ'mn), sonra görünen-görünmeyen yaratılmışların birer eylemi olunca bambaşka bir anlam dünyasıyla karşılaşılmaktadır. Allah Teala, maddi ve manevi delillerle Zatı'na, Hz. Muhammed (sav)'e indirdiklerine ve O'nun risaletine bizzat kendisi şehâdet etmiştir. Şehâdet peygamberler ve müminlerin birer fiil ve sıfatı olunca, özellikle `örnek olma` anlamının ön plana çıktığı görülmüştür. Başta Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav), sonra diğer peygamberler ümmetlerine şahit olarak gönderilmişlerdir. Onlar söz, fiil ve örnek yaşantılarıyla en iyi şekilde muhatap kitlelerine örnek olmuşlar ve İslâm'ın ferdî ve sosyal hayatta nasıl yaşanacağım göstermişlerdir. Müminlerin de birbirlerine ve diğer ümmetlere en güzel şekilde örnek olma ve hakikatin şahitliğini yapma gibi bir görevleri vardır. Ehl-i kitap kendi kitaplarında yer alan Hz. İbrahim ve Hz. Muhammed ilgili gerçeklere şehâdette bulunmuşlardır. Fakat işlerine gelmediği için bu gerçekleri inkâr etmişler ve şehâdetlerini gizlemişlerdir. Şehâdet meleklerin bir eylemi olduğunda `ikrar etmek` anlamına gelmektedir. VIII

SUMMARY KEYWORDS: Koran, Witness (martyrdom.), Witness(present), The invisible Root meaning of `şehadet` is `to be present`. It also expresses some other meanings as 'to admit, to swear, to witness, to confirm, to comprehend etc. `Şehadet` is in meaning connection in Koran with some other words and concepts from different respects. Its connection with other words appears to be in three ways. The first is a synonymy connection with `to be present` and `knowledge`. The second is a connection of opposite meaning with `gayb (the invisible)`, `ketm (concealment)` and `istitar (being veiled)`. The third is a connection of it with the words `gaflet (ignorance)`, `kist-adalet (justice)` and `al-zur` which is based on neither a synonimous nor an opposite connection. There seems an extension in the meaning field of `şehadet` in the Koranic systematics. Şehadet is used in the Koran in seventeen meanings besides its original meaning of `being present`, which are angle, a Muslim who is killed for the sake of Allah, a messanger, the judgement day, the last judgement, to give testimony etc. With regard to its connection with beings, the concept bears quite a different meanings as an action of God at first and also of visible-invisible creatures. Allah witnessed to His Being, to the Prophet Muhammed, to that revealed to the Prophet, and to his prophethood. In case that it means an action and characteristics of prophets and believers, its meaning `following the example of gains significance. Our prophet Muhammed (p.b.u.h) and other prophets are sent to their communities as witnesses. They represented best examples for their responsive communities and showed how Islam could be practised in the personal and social life. The believers have also a mission of showing best examples for themselves and for the other communities and witness the truth. The people of the book witnessed to the truths regarding the Prophet Ibrahim and Prophet Muhammed. But whenever seing this not in their interest, they denied those truths and concealed their witnesses. When means an action of angles, it means `to admit`. DC