Tam zamanında üretim sisteminin başarısı için üretici-tedarikçi zincirinin sorgulanması

Abstract

ÖZET Uluslararası piyasalarda giderek artan rekabet, işletmeleri hem ülkeleri içinde hem de uluslararası boyutta, global pazarlarda rekabet etme yeterliliğini kazanmaya yöneltmiştir. Paranın kaynak maliyetinin çok yüksek olduğu günümüz ekonomik koşullarında işletmeler, pazarda varlıklarını sürdürebilmek için stok yatırımlarını en az miktarda tutmalıdırlar. Tam Zamanında Üretim Sistemi ilk olarak otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Japon Toyota Motor Co. Firmasında uygulamaya konulmuştur. Çeken sistem olarak da adlandırılan Tam Zamanında Üretim Sisteminde hedef sıfır hata, sıfır hazırlık zamanı ve sıfır stok ile üretimin sağlanmasıdır. Minimum kayıp ile yüksek kalitede ürün üretilmesi maliyetlerin azaltılmasıyla sonuçlanmaktadır. Materyallerin tedarik sıklığının belirlenmesi, tedarik planlarının hazırlanması, tedarikçilerle uzun vadeli stratejik ilişkilerin geliştirilmesi Tam Zamanında Üretim Sisteminin önemli öğeleridir ve satın alma fonksiyonunun sorumluluk alanını oluşturur. Bu öğeler; doğru malzemenin, doğru kaynak ve yerde, doğru miktar ve zamanda, doğru fiyattan, doğru hizmet ile elde edilmesine dayanmaktadır olup; faaliyetler arasında kalite gereksinimlerini karşılamaktadırlar. TZÜ Sisteminde amaç; alıcıya gereksinim duyduğu zamanda, gereksinim duyduğu miktarda, yüksek kaliteli malzemenin, küçük partiler ve sık teslimat ile sağlanmasıdır. Tedarikçi firma günlük, hatta saatlik sevkıyat yapabilecek esnekliğe sahip olmalıdır. Kısaca genel bir değerlendirme yapıldığında, TZÜ ve/veya TZS ' yi uygulayan firmaların sağladıkları avantajların, uygulamayan firmalar tarafından bilinmesi için makro ve mikro önlemlerin alınması gerekmektedir. Böyle bir yönetimin ülke bazında genel kabul görmesi, ülkenin küresel rekabet gücünü arttıracak ve bu amaç çerçevesinde faaliyet gösteren tüm firmaların performansını yükseltecektir. Literatürde bir devrim olarak adlandırılan JIT sisteminin dünyanın önde gelen firmaları tercih edilmesinde, birçok avantajlı yöne sahip olması önemli rol oynamaktadır. Ancak sistemin sahip olduğu avantajlı yönlerinin yanı sıra, birçok dezavantajlı yönü de bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, JIT siteminin avantaj ve dezavantajları üzerine geniş bir literatür taramasına gidilmiş, TZÜ felsefesi ve bu felsefe altında yan sanayiden ana sanayiye hangi kriterler eşliğinde sevkıyatların yapıldığı incelenmiştir. VIII

SUMMARY Increasing competation in international markets direct business enterprises towards to the adequency of competing in worldwide trade markets. As the source cost of money is so expensive in nowadays economical conditions, business enterprisess have to hold stock investment's at least amount for their survival. In the beginning, Toyota Motor Company put Just In Time Production System into practice in the automotive industry. As it is called pulling system, the aim of JIT is to provide production with zero error, zero praperation time and zero stock. Producing high quality product with minimum loss will cause to decrease costs. Determining the interval of material procurements, preparing the procurement plans, developing long term strategical relationship with suppliers are the elements of JIT and constitudes responsibility area of buying function. These components are tied to get the suitable material from the right source and place, at the right amount, at the right time and also provide quality needs among activities. The aim of JIT is to provide high quality materials to buyers at the time when they want, at the right amount what they need, frequently within small quantities. The supplier companies have to be so flexible that can deliver purchases even daily or hourly. In general if we make an evaluation, it has to be taken all necessary precautions for the firms which don't apply JIT, to understand the advantages for the companies that apply JIT and Just In Time Buying System. Accepting this kind of administration all around the country will increase its global competation strenght and also expands all companies which are working for this aim. The reason for the biggest companies all around the world to prefer JIT which is called revolution, is to have many advantages. But besides all these advantages, it has so many disadvantages too. In this research, so many written source about advantages and disadvantages of JIT has searched thoroughly; and philosopy of JIT and transportation criterions between supliers and companies has also investigated too. IX