Kurumların başarı değerlemesinde EFQM mükemmellik modelinin kullanılması ve bir uygulama

Abstract

ÖZET Günümüzde bir çok firma başarılı bir iş hayatı sürdürebilmek istemektedir. Şirketler dinamik ortamlarda faaliyetler sergilemekte ve sürekli belirsizlik altında kararlar vermek zorunda kalmaktadırlar. Dinamik ve değişen ortamlarda başarıya kilitlenmek için başarı kavramının tanımlanması ve kurumun bütün çalışanlarının başarı kavramından aynı şeyi anlamaları gerekmektedir. Belirlenen tanım gereği başarıyı yakalayabilmek için başarı kavramını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve çalışmaların bu faktörler üzerine yoğunlaştırılması gerekmektedir. Günümüz şirketlerinin çoğu başarıyı tanımladıktan sonra; bu başarıyı ulaşacak hedefler belirlemekte ve bu hedeflere ulaşabilmek için Toplam Kalite Yönetimi gibi teknikleri etkin olarak kullanmaktadırlar. Yapılan çalışmaların istenilen başarıyı doğurup doğurmadığı ise Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı tarafından geliştirilmiş olan Mükemmellik Modeli (EFQM) gibi araçlar kullanılarak ölçülmektedir. EFQM Mükemmellik Modeli bir kurumun başarısını belirli kriterler bazında değerlendirmek için geliştirilmiştir. Bu amaçla 9 kriter belirlenmiş ve her kriter için alt kriterler oluşturulmuştur. Yapılan değerlendirmeler ile bu kriterlerin kurum içinde ne derece uygulandığı ölçülmekte ve eksik olan ve iyileştirilmesi gereken alanlar belirlenmektedir. Kurumların bazıları TKY'ni uygulamalarına rağmen başarılı olamamaktadırlar. Bunun nedenlerinden birisi de çalışanların hedeflerinin belirlenmesine rağmen başarı ve hedef kavramları konusunda da farklı farklı anlayışlar içinde olmalarıdır. Şirketlerdeki kavram kargaşasının ortadan kaldırılmasının başarıyı ve değişimi yakalamak bakımından önemli olduğu açık olarak görülmektedir. Bu tezde özellikle şirketlerde başarıyı yakalayabilmek için Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarının bir kurumda başarıyı nasıl sağladığı yapılan değerlendirme çalışması ile gösterilmiştir. Tezin içerisinde yapılan bu değerlendirme detaylı şekilde anlatılarak kuruluşun EFQM iş mükemmelliği kriterlerine göre iyileştirmeye açık alanları ve kuvvetli yönleri tespit edilmiştir. Çalışmanın devamında yapılabilecek çalışmalar ise sonuç bölümünde rapor edilmiştir. VIII

SUMMARY Today, most of the companies want to sustain success in their business and maintain their survivability. The companies operate in a highly dynamic and uncertain environments. To become successful has a vital importance for them. To achieve the required level of success and satisfaction, everybody in the organisation should understand the same thing about the concept of `success`. Based on this concept, a series of success factors for the company in question need to be defined taking the sector into account. Once the factors are known, the management should concentrate on them to achieve the success rather than spending efforts to others in seeking the success. Once the success and related factors are defined, the success targets should be set out and shared by the all employees of the organisation including the management levels. Some techniques such as total quality management need to be effectively employed to achieve the pre-defined targets. In order to measure the level of success after the implementations of the techniques as identified by the company for its success, So called EFQM Quality Model of European Foundation of Quality management (EFQM) could be used. EFQM model is developed in order to sustain quality of services and products in an organisation. EFQM presents 9 criterion for this purpose. Each criteria in turn has its own sub criterion. Through self assessment studies, it is possible to measure how these criterion are employed in the organisation and it is also possible to define the areas to be improved. However, Although they employ TQM, some companies could not achieve the success and can not bring the quality into their products and services. One of the main reasons for this is not to generate a common understanding of the concepts such as target and success among the employees. It is now obvious that preventing the confusion of concepts in an organisation is extremely important for sustaining success and living with change. In this thesis, especially, the concept of success investigated and the effect of total quality management activities on the success of an organisation studied. IXIn this study, an assessment of total quality management activities in the company mentioned above is performed taking EFQM business excellence model criterion. The results of the assessment are explained in detail in the thesis including weaknesses and strengths of the company especially concentrating on the areas to be improved. The thesis also highlights possible future work following this study.