Stok yönetim politikaları ve optimal sipariş miktarlarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET İşletmelerin kısıtlı imkanlarla ve yüksek maliyetler ile elde ettikleri kaynakları daha etkili bir şekilde kullanabilmek maksadı ile yaptıkları sistem değişiklerinde Öncelikli olarak göze çarpan şey stok maliyetlerinin lüzumlu olan minimum seviyeye indirilme çalışmalarıdır. Çünkü stoklar gerçek değerlerinin %25' ine varabilen ek maliyet külfetlerini işletmelere yükleyen atıl değerlerdir. Stok maliyetlerinin düşürülebilmesi ise iyi bir stok kontrol sisteminin oluşturulabilmesi ile mümkündür. İşletme stok kontrol sistemini oluştururken stok bulundurmama durumunun işletmeye maliyetini ve stokların işletme içersindeki fonksiyonlarını da göz önünde bulundurmak zorundadır. Kaldı ki bir çok işletme ek maliyetlerine rağmen, temin kaynaklarının kısıtlı olması, piyasanın gerekleri gibi iç ve dış şartlar nedeni ile stok bulundurmak zorundadır. İşletme stok kontrol sisteminin iyileştirilmesi çabalarına öncelikli olarak varolan sistemin analizi ile başlamalıdır. Daha sonra uygulanacak sistemin yapısına karar vermek zorundadır. Sisteme etki eden talebin ve sistemin elemanlarının yapısı, işletme kültürü gibi faktörler asla göz ardı edilmemelidir. Tezin birinci bölümünde işletme, üretim, malzeme ve stok yönetimi ile bunlar arasındaki ilişkiler, stokların sınıflandırması, stok bulundurma ve bulundurmamanın nedenleri, stok maliyetleri, stoklarda toplam performans ölçümleri, stok kontrol sistemleri genel kavram ve esasları, stok kontrol sistemlerini etkileyen faktörler anlatılmaktadır. İkinci bölümde araştırmada incelenen stok kontrol sistemleri, üçüncü bölümde ise stok kontrol sistemlerinde talebin belirli olması durumunda uygulanan, ekonomik sipariş miktarı modeli ve varsayımları, talebin belirsiz olması durumundaki modeller, yani Sürekli gözden geçirme, periyodik gözden geçirme modelleri ve stokta bulundurulacak malzemenin miktarını ve siparişin ne zaman verileceğini belirleyen Parti hacmi yöntemleri anlatılmaktadır. Dördüncü bölümde, tezde uygulamaya konu olan firmada hangi parti hacmi yönteminin daha uygun olduğu sorusunun cevabı aranırken kullanılan tahmin yöntemleri anlatılmaktadır. VIII

SUMMARY Stock Management Policies and Determinations of Optimal Order Quantity Keywords: Stock Management, Stock Quantity, Order Quantity Businesses, which made system changes in order to use sources efficiently, which were gained under restrictive conditions and high costs, want to reduce stock costs to minimum level. Because, stocks can be considired as redundant values, which make at least 25 per cent of additional costs to businesses. Reducing stock costs depend on formation of a good stock control system. Business during formation of stock control system should take into account the function of stocks for business and the cost of not to have stocks. Besides, most of the bussines, despite of additional cost, have under obligation of having stocks as a result of internal and external conditions such as limited supply sources and necessity of the market. Reforming of a bussiness stock control system should be started with the analysis of the current system. Later, it must be decided the structure of system which is going to be applied. It should be seriously taken into account the factors soch as business culture, the stucture of system's elements and demand affecting the system. The first chapter of the thesis describes the relations between business, prodiction, materials and stock costs, total performance measurement in stocks, general concepts and principle of stock control system, the factors which effects the stock control system. The second chapter explains the stock control system used in the research. Third chapter analyses the economic order quantity model and its hypotheses under the condition of known demand, and the models such as the continues review model, the periodical review model and batch quantity methods, which determine the time and volume of the materials in the stock, under the condition of not knowing demand in the stock control system. The fourth chapter examines the questions of which batch quantity method can be used as estimation methods for the firm taken as a case in the thesis. IX