Kur`an`ın modern tevili açısından Elmalılı M. H. Yazır`ın tefsiri

Abstract

ÖZET Toplumlardaki biçimsel değişikliği,geleneklerin,tüketim şekillerinin değişmesini, eski yaşantının yerine yenisinin getirilmesini ifade eden modernizm; Rönesans ve Reform hareketleriyle Avrupa'da başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alan bir süreçtir. Bu süreci iyi değerlendiren Avrupalı devletler, diğer toplumları sosyal, kültürel, ekonomik ve kültürel bakımdan etkilemiştir. 18. ve 19. yüzyıllardaki bu hadiseler neticesinde, Müslüman toplumların bünyesinde önemli değişiklikler meydana geldi. Avrupa'nın farklı kurum ve kültür yapılan İslam dünyasında yeni bir kültürün doğmasına neden oldu. İslam dünyasında yaşanan gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan yeni ihtiyaçlara cevap verme, sorunlara çözümler bulma noktasında tedricen oluşmuş ve şekillenmiş olan modern tefsir anlayışı, bu süreçte Kuranın yeniden yorumlanma çabalarının bir göstergesidir. Bu sahadaki ilk çalışmalar; C. Afgani, M. Abduh, Reşid Rıza ve S. Ahmet Han tarafından başlatılmıştır. Modernist yorumcular, Kurandaki, kıssaları, mucizeleri, vb. konulan kendi anladıktan şekilde modernist bir çerçevede yorumlamışlardır. Biz `Kuranın modern Tevili açısından M.H. Yazır ve tefsiri `Hak Dini Kuran Dili` adlı bu çalışmamızın birinci bölümünde modernist tevil hareketinin mahiyetini ve temel özelliklerini 8 madde halinde incelemeye çalıştık. İslam dünyasında başlayan bu tefsir hareketinden ülkemiz de etkilenmiştir. Ülkemizde özellikle modernist tevil hareketinin Türkiye ayağım temsili açısından M.H. Yazır ve tefsiri önemli bir yere sahiptir. Osmanlının son dönem alimlerinin iyi bir örneği olan M.H. Yazır; Türkiye'de Batılılaşma sürecinin en hareketli ve en problemli döneminde yaşamış çok yönlü bir alimdir. Dinin problem ve ihtiyaçlarına binaen, Kuran ve tefsir açısından bir çözüm ve cevap olmak üzere hazırladığı, dikkate değer bir çalışmadır. Bizde bu açılardan M.H.Yazır ve Tefsirini modern tevil anlayışı açısından değerlendirmeye çalıştık. Bu amacımızı gerçekleştirmek için temel kaynak olarak, Elmalılı M.H. Yazır' in 'Hak Dini Kuran Dili', J.M.S. Baljon'un 'Kuran Yorumunda Çağdaş Yönelimler' i, J.J.G. IVJansen'in 'Kuran'a Yaklaşımları' ve bu sahadaki diğer eserlerden faydalandık. Sonuç bölümünde ise Elmalık M. Hamdi Yazar'ın tefsirinde Kuran'ı yorumlarken modern mi, klasik mi? olduğunun sonucuna varmaya çalıştık.

SUMMARY Elmalıh M. Hamdi Yazır and Commentary of Elmalili According to the Modern interpretation of Quran. Keywords: Modernism, Quran, Elmalili M. Hamdi Yazir Modernism, meaning changing shapes in societies, traditions, changing in trade and having a new life instand of old lif, is a pracess starting in Europe with Rönesans and Reform. The Europen countries evaluating this process properly have effected other societies in sociologisting, culturel, economic ways. As a result of 18. and 19 century events, many culturel changes have accured in muslim societies. The different sutructure of Europe's culture and fourdotions have resulted in accuring a new culture in islamic life. Modern interpretation understanding which was formed and created gradualy so as to find some solutions for the drawbacks and so as to the needs that newly accured in parelel of the new developings in the Islamic World. First studies in this field we're started by C.Afgani, M.Abduh, Reşid Rıza and S. Ahmet Han. Modernist interpreters have interpreted the stories and miracles in Kur' an in a modernist way. Ihave tried to study M.H.Yazir's interpreter `Hak Dini Kuran Dili` in eights groups. Own country was effected from this interpretations. Expecially in Turkey M. H. Yazir's interpretation has a great importance, M. H. Yazır who is one of the most important experts of Ottoman's last terms lived in Turkey's westernization term. As a result of regions problems and needs, Hak Dini Kuran Dili is an important study. I have tried to evaluating in respect of modern interpretation. In order to realite our aim, we used Elmalili M.H. Yazir's work called ' Hak Dini Kuran Dili ', J.M.S. Baljon's work called 'Modern Muslim Quran Interpretation' and J.J.G. Janson's work called 'The Intepretation of the Quran in Modern Egypt'. We also used other Works in this field to support our study. VI