Mahmut Sadık`ın Tekâmül romanında garpçılık ve sosyal Darwinizm
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Bu çalışmada Mahmut Sadık'ın 1910 yılında yayımlanmış Tekâmül romanı, ideolojik arka planı ve içerdiği ideoloji bağlamında incelenmiştir. Tanzimat yıllarından II. Meşrutiyet'e, oradan da Cumhuriyet dönemine uzanan çizgide Türk basının en önemli isimlerinden biri olmuş Mahmut Sadık'ın bu romanında II. Meşrutiyet yıllarında etkili olmuş bir dünya görüşü olan Garpçılığın ve modernist bir toplum projesi olan Sosyal Darwinizm düşüncesinin izi sürülmüştür. Romanda Doğu-Batı karşıtlığına bir sentez olarak sunulan Garpçılığın ve evrimsel pozitivizmin hangi kurgusal bileşenlerle ele alındığı, yazarın hayatı ve döneme ait diğer metinlerin ışığında değerlendirilmeye çalışılmıştır. Metnin çözümlenmesinde Stefan Greenblatt'ın metinleri belli bir tarihsellik ve sosyal bağlam ilişkisiyle değerlendiren Yeni Tarihselci yönteminden yararlanılmıştır.Bu bağlamda romanın döneminin toplumsal ve siyasal yapısının en derin ikilemlerinden biri olan Doğu-Batı karşıtlığına yazarının siyasal konumunun gerektirdiği perspektiften baktığı söylenebilir. Karakterizasyon, zaman, mekan, anlatım teknikleri ve üslup gibi estetik araçlar, iletiyi sezdirebilmek için başarılı bir şekilde kullanılmış; ancak eser estetik deneyimi öncelemeyen bir tavırla politik açıdan angaje bir ideolojik metin düzeyine de indirgenmemiştir. In this paper, Mahmut Sadık?s 1910 novel ?Tekamül? is analyzed in theperspective of ideological frame and context. Mahmut Sadık, who was one of theimportant figures during Tanzimat, the Second Constitutional Era, and the RepublicPeriod, follows the paths of Occidentalism and Social Darwinism (a modernist socialproject) in his novel ?Tekamül?. This ideology and this theory were influentialamong the political and intellectual elite during the Second Constitutional Era. In thisstudy, it is evaluated in consideration of the writer?s other texts, which presentedOccidentalism as a ?West-East Contrast? made into a synthesis, which dealt withfictional components. In this text analysis, we benefit from the ?new historicist textanalysis? method of Stefan Greenblatt, which analyzes texts in the context of societyand historicism.Mahmut Sadık maintained this point of view in his analysis of events,whether in his political attitudes or in one of the deepest problems of the era: the?West-East Contrast.? Sadık effectively conveys his political ideology withoutsacrificing literary techniques such as characterization, conceptions of time, place,narrative techniques, and style.
Collections