Erken gelişim döneminde korunmaya muhtaç çocuklarda bağlanma örüntüleri: Bakım koşulları ve bakım elemanları beyanlarından bir değerlendirme

Abstract

Yeni doğan çocuk ile birincil bakım veren arasındaki karşılıklı etkileşim ve davranışlar aracılığıyla şekillen duygusal bağı ifade eden bağlanma, erken gelişim dönemindeki çocukların sosyal ve duygusal gelişimleri için önemli bir edinimdir. Bu döneme özgü bir kazanım olması nedeniyle erken çocukluk döneminde güvensiz bir bağlanma ilişkisinin deneyimlenmesi, bağlanmanın kesilmesi veya oluşturulamaması gibi problemler, bağlanma figürüyle gerçekleşen etkileşimlerle şekillenen içsel çalışan modeller olarak adlandırılan zihinsel mekanizmalar aracılığıyla sonraki gelişim dönemlerinde de olumsuz etkilerini sürdürmektedir.Farklı sebeplerle annelerinden ayrılıp koruma altına alınan çocukların hem önceki aile yaşantılarından güvensiz bağlanma deneyimleri taşıması hem de kurum bakımında birçok bakım elemanı ile yeni bağlanma ilişkileri kurmaya çalışması söz konusudur. Çalışmanın amacı koruma altına alınan çocuklarda bağlanma davranış örüntülerini ve kurumlarda bakım elemanlarıyla kurdukları bağlanma ilişkilerini değerlendirmektir. Bu doğrultuda İstanbul Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlüğüne bağlı hizmet veren Çocuk Evleri Sitelerinde görev yapmakta olan 150 bakım elemanıyla çalışmacılar tarafından hazırlanan `Bağlanma Bakım Ortamı Görüşme Formu` kullanılarak birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bakım elemanları bağlanma fonksiyonlarını ayrı ayrı değerlendirerek, bu fonksiyonları büyük oranda sağladıklarını belirtmişlerdir. Çalışma sonuçlarına göre bakım elemanı başına düşen çocuk sayısı, çocuk başına düşen bakım elemanı sayısı, mesleki eğitim ve mesleki tecrübe bakım elemanlarının bazı bağlanma fonksiyonlarını sağlamalarını anlamlı şekilde etkilemektedir. Kurumdaki çocukların öz aileleri ile görüşmesi bağlanmayı etkilemezken, uzun süre kurumda kalma, kötü muamele geçmişi olumsuz faktörler olarak değerlendirilmiştir. Diğer taraftan erken gelişim döneminde olma, kardeşle aynı kurumda kalma ve ev tipi yeni bakım hizmeti çocukların bakım elemanlarıyla duygusal bağ kurmasını kolaylaştırmaktadır. Son olarak ülkemizde Çocuk Evleri Sitelerinde bakım altında olan çocuklarda kaygılı bağlanma, rastgele yakınlık ve dağınık bağlanma davranışları, bağ kuramama ve kaçınan bağlanma örüntülerinden daha sık görülmektedir. Çalışma sonunda korunmaya muhtaç çocuklarda güvenli bağlanma oluşumunun desteklenmesi için öneriler sunulmuştur

Attachment that expresses emotional tie through interactions and behaviors between a newborn child and a primary caregiver is an important acquisition for the social and emotional development of children during early development period. Due to inherence to early childhood, problems such as the experience of an insecure attachment relationship, the interruption or failure of attachment in this period continue to affect in a negative way during the later developmental periods through mental mechanisms called internal working models that shaped by interactions with attachment figure. Children who are separated from their parents and protected for different reasons have both insecure attachment experiences from previous family experiences and attempts to establish new attachment relationships with many caregivers in institutional care. The purpose of the study is to assess attachment behavior patterns in children under protection and the attachment relationships they build with caregivers in institutions. In this direction, one-on-one interviews were conducted using the `Attachment Care Environment Interview Form` prepared by the researchers with 150 caregivers working in the Children's Homes serving under the Provincial Directorate of the Ministry of Family and Social Policy of Istanbul.The caregivers evaluated the attachment functions separately and stated that they provided these functions in a large way. According to the results of the study, the number of children per caregiver, the number of caregivers per child, education and professional experience significantly affect the ability of caregivers to achieve some attachment functions. Interviews with the parents of the institution's children did not affect the attachment, while long stay and maltreatment history were considered as negative factors. On the other hand, being in early development, being in the same institution with the sibling, and home-type new care services make it easier for children to have emotional bonds with caregivers. Finally, anxious attachment, indiscriminate friendliness and disorganized attachment behaviors are more common in children under care in Children's Homes in our country more than inhibited and avoidant attachment patterns. At the end of the study, suggestions were provided to support safe attachment formation in children who need protection.