Türk halk müziğinde kadın icracıların repertuvarları ve icra yöntemlerinin incelenmesi (Gülay Diri örneği)

Abstract

`Türk Halk Müziğinde Kadın İcracıların Repertuvarları ve İcra Yöntemleri` konu başlığı ile ele alınan bu çalışmanın temel amacı, İbradı yöresi mahalli sanatçısı Gülay Diri'nin repertuvarındaki türküler üzerinden yapılan incelemelerle, yörenin müzik kültürünün ve yöredeki kadın icracılarının icra yöntemlerinin tanıtılmasıdır. Aynı zamanda, Türk halk müziği alanındaki profesyonel üç kadın ses sanatçısı Makbule Kaya, Emel Taşçıoğlu ve Seval Eroğlu ile yapılan görüşmelerle aracılığıyla da, profesyonel seviyedeki icra yöntemlerinin tespit edilmesi ve bu yöntemlerin, diğer icracılar için örnek teşkil etmesi de çalışmanın amaçlarından biridir. Belirtilen amaçlara ulaşılabilmesi için beş farklı alt problem belirlenmiştir. Gülay Diri'nin icra yöntemlerine, seslendirdiği türkülere, bu türkülerin makam, usul ve ses genişliği yönünden incelenmesine, yörenin diğer mahalli sanatçısı Sami Demircioğlu ile icra farklılıklarına ve profesyonel kadın ses sanatçılarının icra yöntemlerine dair bulgular beş ayrı başlık altında toplanmıştır. Çalışma nicel bir araştırmadır. Araştırmada literatür taraması, yarı yapılandırılmış kişisel görüşmeler ve betimsel durum analizi teknikleri kullanılarak genel durum yansıtılmaya çalışılmıştır.Yapılan çalışmalar sonucunda; Gülay Diri'nin İbradı yöresinin geleneksel icra özelliklerini yansıttığı sonucuna varılmıştır. Toplamda 33 türkü derlenmiş ve birçoğu ilk kez notaya alınmıştır. Kadın icra ortamlarında seslendirilen türkülerde 4 farklı makam, 10 farklı usul ve 7 farklı ses genişliği kullanıldığı tespit edilmiştir. %62 ile Hüseyni makamı, %36,84 ile 4/4 usul ve %33,33 ile 7 ses genişliği incelenen başlıklarda en yüksek oranlarda kullanılmaktadır. Gülay Diri ile Sami Demircioğlu'nun icraları arasında makam, usul, melodik seyir, seslendirilen dörtlükler ve içerikleri, fonetik, kullanılan ses teknikleri ve ritmik yapılar yönünden farklılıklar bulunmuştur. Gülay Diri'nin yöresel dil, ağız ve icra özelliklerini geleneksele daha uygun olarak yansıttığı tespit edilmiştir. Profesyonel kadın icracıların icra yöntemlerine dair sonuçlar, farklı kriterlere göre beşinci alt problem başlığı altında yazılmıştır.Çalışmanın ek bölümünde, tüm sanatçılarla yapılan kişisel görüşmelerin tam metinleri ve Sami Demircioğlu'ndan derlenen türkülerin notaları yer almaktadır.

The main objective of this study titled as `Repertoires and Performance Methods of Woman Performers in Turkish Folk Music` is to present the music culture of Antalya-İbradı region and the performance methods of woman performers with the researches focused on the folk songs that are in Gülay Diri's repertoire. At the same time, determination of performance methods in the professional level and epitomizing of these methods for other performers via personal interviews that were hold with Makbule Kaya, Emel Taşçıoğlu and Seval Eroğlu who are three different professional vocal artists in Turkish folk music are one of the objectives of the study. In order to reach stated objectives, five different sub-problems were determined. Findings about the performance methods of Gülay Diri, folk songs that were vocalised by her, research of these folk songs in terms of maqam, meter and register, the performance differences between Gülay Diri and Sami Demircioğlu who is another local artist of İbradı region and performance methods of professional woman vocal artists gathered under the five different titles. The study is a quantitative research. In the study, the general situation is tried to be reflected by using literature review, semi-structured personal interviews and descriptive situation analysis. As a result of researches, it is concluded that Gülay Diri represents the traditional performance characteristics of İbradı region. 33 folk songs were compiled in total and most of them were notated for the first time. 4 different maqams, 10 different meters and 7 different registers were determined in the folk songs which were vocalised in environment of woman performers in İbradı region. The highest percentages on researched topics are found as %62 Hüseyni maqam, %36,84 4/4 meter and %33,33 7 register. The performance differences between Gülay Diri and Sami Demircioğlu were found with respect to maqam, meter, melodic structure, vocalised stanzas and its contents, phonetic, used sound techniques and rhythmic structures. It is determined that Gülay Diri represents the characteristics of regional language, vernacular and performance as more suitable to traditional. The results regarding the performance methods of professional woman performers were written under the title of fifth sub-problem according to varied criterions.The full texts of personal interviews that were hold with all artists and the notes of folk songs having been compiled from Sami Demircioğlu are placed in the appendix.