Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Pianta, La Paro ve Hamre (2008) tarafından geliştirilen Sınıf Değerlendirme Puanlama Aracı-SDPA'nın Türkiye'deki okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenler ve çocuklar arasındaki etkileşimin niteliğini ölçmede kullanmak amacıyla geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması, 48-72 aylık çocukların öz düzenleme becerilerinin saptanarak, öğretmen ve çocuk arasındaki etkileşimin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Araştırmada, Doğrulayıcı Faktör Analizi için Lisrel 8.71 paket programı, ölçeklerin bağımsız değişkenlerle ve birbirleri ile ilişkisini analiz etmek için ise SPSS 16.0 kullanılmıştır. Ankara İli merkez ilçelerinde bulunan MEB'e bağlı 120 anasınıfı Sınıf Değerlendirme Puanlama Aracı ile gözlemlenmiş, gözlem puanları üzerinde doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Puanlama Aracı'nın uyum indekslerinin istenilen düzeyde olduğu görülmüş, aracın üç boyut ve 8 alt boyuttan oluştuğu saptanmıştır. Tüm boyut ve alt boyutların Cronbach Alfa güvenilirlik katsayıları istenilen düzeydedir. Bu açıdan SDPA'nın Türkiye'de geçerli ve güvenilir bir puanlama aracı olduğu ortaya konmuştur. SDPA ile birlikte Okul Öncesi Öz düzenleme Ölçeği'nin alt boyutlarına ilişkin Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları da istenilen düzeydedir. Analiz sonuçları, öğretmen çocuk arasındaki etkileşimin niteliğinin gözlemlenen sınıflarda eğitimsel destek açısından düşük, sınıf organizasyonu ve duygusal destek açısından orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Öğretmen çocuk arasındaki etkileşimin niteliğinin öğretmenlerin öğrenim durumuna ve sınıf mevcuduna bağlı olarak değişmediği, deneyimi az olan öğretmenlerin daha deneyimli öğretmenlere göre çocuklara daha fazla duygusal destek sundukları, öğretmenlerin katıldıkları hizmet içi eğitim sayısına bağlı olarak çocuklara sundukları duygusal ve eğitimsel destek ile sınıf organizasyonu becerilerinin arttığı saptanmıştır. Çocukların öz düzenleme becerileri dikkat/dürtü kontrolü ve olumlu duygu puanlarının yüksek olduğu ortaya konmuştur. Öz düzenleme becerisi dikkat/dürtü ve olumlu duygu puanları arasında cinsiyete ve anne baba yaşına göre anlamlı bir fark bulunamamıştır. 48-60 aylık çocukların olumlu duygu puanları 60-72 aylık çocukların puanlarından daha yüksektir. Kardeş sayısı fazla olan çocukların olumlu duygu puanlarının kardeş sayısı daha az olan çocuklara kıyasla daha düşük olduğu belirlenmiştir. Ağabeyi/ablası olan çocukların dikkat dürtü puanlarının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Öğrenim durumu yüksek olan annelerin çocuklarının dikkat dürtü puanlarının diğer çocuklara kıyasla daha yüksek olduğu saptanmıştır. Öğrenim durumu yüksek olan babaların çocuklarının ise diğer çocuklara kıyasla dikkat dürtü ve olumlu duygu puanlarının daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Çocukların öz düzenleme becerisi dikkat dürtü puanları ile öğretmen çocuk arasındaki etkileşimin alt boyutlarında olumlu yönde ve yüksek korelasyon, öz düzenleme becerileri olumlu duygu puanları ile öğretmen çocuk arasındaki etkileşimin alt boyutlarında ise olumlu yönde ve düşük korelasyon olduğu görülmektedir.Anahtar Sözcükler: Okul öncesi eğitim, öğretmen çocuk arasındaki etkileşim, sınıf değerlendirme puanlama aracı, öz düzenleme.

Aim of the research is to make validity and reliability study of Classroom Assessment Rating Scale-CLAS developed by Painta and et. al. (2008) in order to assess teacher child interaction quality at early childhood education centers in Turkey. Also by determining self regulation skills of 48-72 year-old children, it is aimed to investigate the relationship between teacher child interaction and children's self-regulation skills. In the research, LISREL 8.71 software package was used for the confirmatory factor analysis and also, in order to analyze the relationship between variables and independent variables and each other SPSS 16.0 was used. At the central district of Ankara, 120 classes were observed using Classroom Assessment Rating Scale and confirmatory factor analysis was done on observation ratings. It was seen that fit indexes of rating scale are at the desired level and it was determined that scale consists of three dimensions and eight sub-dimensions. Cronbach Alpha reliability coefficients of all dimensions and sub-dimensions are at desired level. From this point CLASS has been demonstrated a reliable and valid rating scale in Turkey. In conjunction with CLASS scale, Cronbach Alpha reliability coefficients of Preschool Self Regulation Scale's sub-scales are also at desired level. Analysis results have shown that quality of interaction between teacher and child is in medium level at emotional support and classroom organization dimensions, but ınstructrol support dimension is in low level. Also, it is determined that quality of interaction between teacher and child does not chance according to the teacher education level and class size, teachers having little experience offer more emotional support to the children than teachers having more experience, and also, depending on the number teachers' training, they offer emotional and educational support and classroom organization skills have been increased. It was found that children's self regulation skills, attention/impulse control and positive emotion scores are high. There was no significant difference between self regulation skill, attention/impulse control and positive emotion scores according to the variable of gender and mother-father age. Positive emotion scores of 48-60 month children are higher than 60-72 month children. It was determined that positive emotion scores of children who have more siblings are lower than children's score who have fewer siblings. It was concluded that children's, who have sister/brother, attention/impulse scores are high. Attention/impulse scores of children who have mothers with high educational level are higher than other children. Attention/impulse and positive emotion scores of children who have fathers with high educational level are higher than other children. Children's self regulation skills have showed positive and high correlation on the sub-scales of attention/impulse scores and teacher-child interaction; and also showed positive and low correlation on the positive emotion score and sub-scales of interaction between teacher and child.Key Words: Early childhood education, teacher-child ınteractions, classroom assessment rating scale, self regulation.