Çokuluslu işletmelerin organizasyon yapısı ve sorunları

Abstract

ÖZET Çokuluslu işletmelerin organizasyon yapısını ve sorunlarını konu alan bu tezde, çokuluslu işletmelerin; tarihçesi, uyguladıkları stratejiler ve organizasyon yapılan incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, bazı yazarlar tarafından XX. asrın ekonomik ve sosyal alandaki en önemli gelişmesi olarak kabul edilen çokuluslu işletmelerin, öncelikle tarihsel süreci ve konu ile ilgili genel kavramların incelenmesinden sonra, her işletme faaliyeti için iskelet vazifesi gören organizasyon yapısını ve sorunlarını ortaya koymaktır. Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde, çokuluslu işletmelerin tarihsel süreç içindeki gelişimi ve konu ile ilgili tanımlara yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, uluslararası yönetim ve çeşitli uluslararası faaliyet türleri incelenmiştir. Uluslararası Yönetim konusu incelenmeden önce, yönetimin tanımı ve önemi ile yönetim fonksiyonları kısaca açıklanmıştır. Bu açıklamalara, konuya temel teşkil etmesi amacıyla yer verilmiştir. Aynı zamanda stratejik yönetim ele alınarak, çokuluslu işletmelerin strateji oluşturma aşamaları ve uyguladıkları stratejiler incelenerek, çokuluslu işletmelerin stratejik yönetimi açıklanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, çokuluslu işletmelerin organizasyon yapısı incelenmiştir. Bu incelemede, çokuluslu organizasyon kavramı, çokuluslu işletmelerin organizasyon yapılarının oluşumuna etki eden faktörler, organizasyon yapılarının gelişme aşamaları ve çokuluslu işletmelerin uyguladıkları organizasyon biçimleri ve karşılaştıkları organizasyon sorunlarına yer verilmiştir. Dördüncü ve son bölüm ise uygulama bölümüdür. Uygulamada araştırma-inceleme yöntemi kullanılmıştır. Merkezi New York'ta bulunan, dünya çapında faaliyet gösteren Kodak A.Ş. ve Türkiye'deki merkez şubesi'nin organizasyon yapısı ve sorunları incelenmiştir. Ayrıca, Kodak A.Ş.'nin kısa tarihçesi, amaçları ve çalışma stratejileri ortaya konmuştur.

ABSTRACT In this study, which is focused on the organization structure and problems in multinational enterprises, it is examined the history and organizations structures of multinational enterprises, the strategies applied in these enterprises. The main aim of this study is to give the historical past and a general knowledge about multinational enterprises which is accepted by some authors as the most important development in both economic and social environment of 20th Century. The second aim is to bring up the organization problems and the organization structure which forms to be a body frame work for each enterprise activity. There are four chapters in this study. In the first chapter it is included the development of multinational enterprises in historical period and related definitions. In the second chapter it is studied the international administration and the administrational structure of multinational enterprises, various international activity types besides the administration model. Before studying the international administration subject both the definition and the importance of administration then the functions of administration are explained. The reason for including this explanations into this study is to form a base to the main subject. Besides this, it is focused on strategy and strategic administration and is studied the strategy forming steps of multinational enterprises and the strategies applied in this enterprises. As a result it may be found an explanation of the strategic administration of multinational enterprises. In the third chapter, there is a study of organizational structure of multinational enterprises. In this study the subjects below are included; the concept of multinational enterprises, the factors affecting the forming of organizational structure of multinational enterprises, the development steps of organization structure, the organization types that multinational enterprises apply and finally the organizational problems they met. The fourth and last chapter is application section of this study. The methods used in this application are examining and search. The organization's structure and problems of a worldwide company, New York centered Kodak Inc. and its Turkey branch is examined. Besides that, the short history of Kodak, its goals and study strategies are explanied. II