Armutlu yarımadası doğusunda yer alan ofiyolitik, metamorfik ve sokulum kayaçlarının birlikteliği ve kökeni

Abstract

Armutlu Yarımadası?nın (KB Anadolu) doğusunda yer alan çalışma alanı, birbirleri ile tektonik ilişkili Alt-Orta Devoniyen yaşlı Dereçatı Formasyonu, Triyas yaşlı Geyve Boğazı Metamorfitleri, Üst Jura-Alt Kretase yaşlı Sapanca Kompleksi ve Üst Kretase yaşlı Bakacak Formasyonu?ndan meydana gelmektedir. Geyve Boğazı Metamorfitleri ve Sapanca Kompleksi, Alt Pleyistosen yaşlı Arslanbey Formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülmektedir. Sapanca Kompleksi başlıca mermerler, volkanitler, gabrolar, serpantinitleşmiş peridotitler, ultramafik-mafik kümülatlarla temsil edilmekte olup, bu kayaçlar düşük dereceli başkalaşım gösteren çamurtaşı ve serpantinit matriksi içinde yer almaktadır. Sapanca Kompleksi içerisindeki mafik kümülatlara ait bir gabro örneğinden 40Ar/39Ar tarihlendirmesiyle Üst Jura (158,46±0,26 My) oluşum yaşı elde edilmiştir. Aynı yöntemle, bir mikaşist (Kocadağ Metamorfitleri) numunesinden elde edilen ak mikalardan Alt Kretase metamorfizma yaşı elde edilmiştir.Geyve Boğazı Metamorfitleri ile Vartankeltepe Ultramafit-Mafitleri arasındaki tektonik zon boyunca her iki kayaç grubunu kesen karbonatça zengin daykların varlığı ilk kez bu çalışmayla tespit edilmiştir. Tüm kristalli ve kaba taneli minerallerden oluşan bu kayaçlar başlıca kalsit, ± klinopiroksen, ± plajiyoklas, ± mika (muskovit, flogopit), ± granat, ± K-feldspat minerallerinden oluşmaktadırlar. Bu kayaçların ana, iz, nadir toprak element içerikleri ve Sr-Nd izotop oranlarına göre kıtasal kabuk kökenli oldukları tespit edilmiştir. 40Ar/39Ar tarihlendirmesiyle karbonatça zengin daykların sokulum yaşı 145 My olarak belirlenmiştir. Bu yaş verisi Sapanca Kompleksi ile Geyve Boğazı Metamorfitleri?nin 145 My önce bir araya geldiklerini göstermektedir.

The investigated area, located at the eastern part of the Armutlu Peninsula, is made up of Middle to Early Devonian Dereçatı formation, Triassic Geyve Boğazı Metamorpics, Late Jurassic-Early Cretaceous Sapanca Complex and Late Cretaceous Bakacak Formation which are in tectonic contact with each others. The Geyve Boğazı Metamorpics and the Sapanca Complex are unconformably overlain by Lower Pleistocene Arslanbey formation.Sapanca Complex are composed mainly of marbles, volcanites, gabbros, serpentinized peridoites, ultramafic-mafic cumulates which are located in the low grade metamorphosed mudstone and serpentinite matrix. A gabbro sample from mafic cumulates of the Sapanca complex was dated by 40Ar/39Ar method and yielded Upper Jurassic (158.46±0.26 Ma) crystallization age. Early Cretaceous age was obtained by the same method from white micas of micaschist of the Kocadağ Metamorpics.The carbonate-rich dykes observed along thrust zone of the Geyve Boğazı Metamorpics and Vartankeltepe ultramafites were firstly determined in this study. These dykes have xenoliths both from the Geyve Boğazı Metamorpics and Vartankeltepe Ultramafite-Mafites. These dykes, consisting mainly of calcite, ± clinopyroxene, ± plagioclase, ± mica (muscovite, phlogopite), ± garnet, ± K-feldspar, are coarse grained and holocrystalline. The origin of these rocks is related to the continental crust based on whole rock major, trace, rare earth element and Sr-Nd isotope ratios. Intrusion age of the carbonate-rich dykes is 145 My based on 40Ar/39Ar geochronology. This age indicate that the Sapanca Complex was tectonically together with the Geyve Boğazı Metamorpics around 145 My ago.